Bij gedragsbeïnvloeding wordt vaak (alleen) gedacht aan voorlichting en educatie. En omdat gedrag een rol speelt bij veel ongevallen, wordt regelmatig geconcludeerd dat ongevallen voorkomen kunnen worden met voorlichting en educatie. Maar dit zijn zeker niet de enige, of meest effectieve, maatregelen die gedrag kunnen beïnvloeden. Menselijk gedrag is complex en moeilijk te veranderen, ook als mensen dat wel willen. Maatregelen waarbij mensen niet zelf hoeven te beslissen over hun verkeersgedrag, zoals bij voertuigmaatregelen of infrastructurele maatregelen, zijn daarom effectiever. Ze zijn, net als verkeershandhaving, gericht op het voorkomen van ongewenst gedrag.
Vrijwel alle verkeersongevallen zijn te herleiden tot één gemeenschappelijke factor: menselijk gedrag. Al in de jaren ’70 werd duidelijk dat het gedrag van verkeersdeelnemers een belangrijke rol speelt bij meer dan 90% van de ongevallen [66]. Maar gedrag ontstaat niet uit het niets, en wordt beïnvloed door andere factoren, zoals infrastructuur, gedrag van andere verkeersdeelnemers, voertuigkenmerken en weersomstandigheden.
Gedrag van verkeersdeelnemers kan juist ook worden ‘gestuurd’ met een goede weginrichting (zoals rotondes) en slimme voertuigsystemen (zoals intelligente snelheidsassistentie, ISA), waardoor het haast onmogelijk wordt gemaakt om sneller dan de limiet te rijden. Ook verkeershandhaving heeft als doel het gedrag van verkeersdeelnemers te veranderen. Daarom is het vooral belangrijk om in te zetten op een mix van maatregelen. Dus maatregelen waarbij mensen niet zelf hoeven te beslissen over hun verkeersgedrag - zoals bij voertuigmaatregelen of infrastructurele maatregelen – in combinatie met ondersteunende maatregelen die uitleg geven, het stellen van normen en het handhaven van die normen - zoals educatie, voorlichting en handhaving (zie Tabel 2, overgenomen uit [65]).
Tabel 2. Te verwachten effecten, bereik, kosten en beslissende partijen (invloed) van de drie E's (Enginering, Education en Enforcement) [65].
