In een recent vragenlijstonderzoek van het KiM gaf 15% van de respondenten in 2019 aan minstens 1 keer per week in een file te staan en dan voor een gemiddelde duur van 43 minuten. Ruim de helft van de geënquêteerde personen bevonden zich meestal in de avondspits in de file en bijna een kwart in de ochtendspits [3].
Objectieve gegevens over het aantal files zijn alleen beschikbaar voor rijkswegen waar signalering (Motorway Traffic Management - MTM) aanwezig is. Files op het onderliggend wegennet worden niet (centraal) gerapporteerd of geregistreerd. Over de periode 2015-2019 laat het aantal files op rijkswegen een stijgende trend zien met een grote stijging in 2019, zie Afbeelding 1. De lage cijfers voor 2020 zijn het gevolg van de reisbeperkingen vanwege de coronapandemie.
Afbeelding 1. Aantal files op rijkswegen naar jaar (bron: WVL, RWS [4] ). De lage cijfers voor 2020 zijn het gevolg van de coronapandemie.
Kortdurende files komen vaker voor dan langdurige files. Om een beeld te geven van de vertraging die files veroorzaken, is de filezwaarte daarom een betere indicator dan het aantal files. De filezwaarte is het product van de gemiddelde filelengte en de duur van de file en wordt op jaarbasis uitgedrukt in miljoen kilometerminuten. In 2019 was de filezwaarte 13,3 miljoen kilometerminuten, in het coronajaar 2020 daalde dit met 68% naar 4,2 miljoen kilometerminuten. Afbeelding 2 laat de totale geïndexeerde filezwaarte op het hoofdwegennet en de voertuigkilometers zien in de periode 2000-2019. In de periode 2008-2014 daalde de filezwaarte terwijl het aantal voertuigkilometers bleef stijgen. De daling in 2008-2014 kan vooral te maken hebben met de uitbreiding van de wegcapaciteit (met maatregelen onder het Beter Benutten programma, bijvoorbeeld spits-, plus- en bufferstroken). Het effect hiervan is duidelijk tijdelijk van aard geweest en de filezwaarte neemt daarna weer fors toe
Afbeelding 2. Ontwikkeling index filezwaarte en index aantal afgelegde kilometers ten opzichte van 2000 (bron: [2]).
