Dit verslag vormt de eindrapportage van het project ‘Alcohol en verkeer in het voortgezet onderwijs'. Het betreft hier een project van Veilig Verkeer Nederland (VVN), het Nederlands Instituut voor Alcohol en Drugs (NIAD) en de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV, ondersteund door Research and Marketing (R&M), en gesubsidieerd door het Praeventiefonds. De volgende overwegingen vormden het uitgangspunt van het project: - beginnende automobilisten lopen een grote kans om na alcoholgebruik betrokken te raken bij een ongeval; - kinderen uit het voortgezet onderwijs vormen gewoonten op het gebied van alcoholgebruik gekoppeld aan zelf rijden en meerijden van en naar uitgaansgelegenheden, aanvankelijk per fiets, maar spoedig overgaand naar gemotoriseerd vervoer; - eventuele goede voornemens smelten voor de zon, als men eenmaal wat gedronken heeft en er sociale druk wordt uitgeoefend; - aangeschoten fietsen is een maatschappelijk geaccepteerd fenomeen. Deze overwegingen leidden tot de conclusie dat preventie op het gebied van alcohol in het verkeer moet aanvangen op een moment dat gewoonten nog niet gevormd zijn, dus in het voortgezet onderwijs. Hiertoe is op basis van gegevens uit ondersteunend onderzoek (bestaande uit een literatuurstudie, een enquête onder leerkrachten en een marktanalyse) een preventieprogramma ontwikkeld dat op vier scholen is geïntroduceerd en uitgevoerd. Dit implementatie-proces is geëvalueerd door middel van gesprekken met leerlingen, leerkrachten en intermediaire kaders. De conclusie is dat een veelbelovend preventieprogramma ontwikkeld is, waarbij de kwaliteit van het ontwikkelde voorlichtingsmateriaal, de mogelijkheden voor netwerkontwikkeling, en de proef-implementatie van het programma op scholen uitzicht bieden op een goede voortzetting na deze voorbereidingsperiode. De onderzoeksgegevens en gesprekken tussen NIAD, VVN en SWOV hebben geleid tot een aantal aanbevelingen met betrekking tot het voorlichtingsmateriaal, de verdere implementatie en onderzoek. De beste optie wordt geacht om, na enkele verbeteringen van het voorlichtingsmateriaal, aansluiting te zoeken bij het reeds op grote schaal uitgevoerde programma ‘De gezonde school en genotmiddelen'. Dit impliceert centrale coördinatie en publiciteit door NIAD en VVN, zorg voor de materialen door het NIAD, introductie bij scholen en begeleiding van leerkrachten door intermediairen: VVN-afdelingen, medewerkers van CAD's (Consultatiebureaus voor Alcohol en Drugs) en GG&GD-medewerkers. Tevens wordt de mogelijkheid opengelaten voor een minder gestructureerde aanpak, waarbij NIAD en VVN vooral optreden als leveranciers van het voorlichtingsmateriaal. Deze veelvormige aanpak wordt nodig geacht omdat het marktonderzoek heeft laten zien dat introductie veel inspanning zal vergen. Overigens hebben eerste contacten met VVN-vertegenwoordigers in Regionale Organen van Verkeersveiligheid (ROV's) het optimisme over introductie bij scholen doen toenemen. Er wordt ten slotte onderzoek voorgesteld naar de effectiviteit van het programma
Secondary education and drink driving This represents the final report on the project ‘Alcohol and traffic in secondary education', organised by the Dutch Road Safety Organisation (VVN), the Netherlands Institute of Mental Health and Addiction (NIAD) and the Netherlands Institute for Road Safety Research (SWOV), supported by Research and Marketing (R&M) and subsidised by the Praeventiefonds. The following considerations formed the basis for the project: -novice drivers run a high risk of being involved in an accident following the consumption of alcohol; -secondary students form habits with respect to alcohol consumption, both with regard to their own transport or as a passenger to and from social events, initially by bicycle, but soon progressing on to motorised transport; -any good intentions that are initially present evaporate once alcohol has been consumed and social pressure is exerted on the drinker; -cycling whilst drunk is a socially accepted phenomenon. These considerations led to the conclusion that prevention in the field of alcohol and traffic should commence at a time when habits have not yet been formed, i.e. during secondary education. To do so, data from supporting research was employed (consisting of a literature study, a survey held amongst teachers and a market analysis) to develop a preventative programme for introduction and implementation at four schools. The implementation process was then evaluated by means of discussions with students, teachers and intermediaries. It was concluded that a promising preventative programme has been created, where the quality of the educational material developed, the potential for networking and the programme's pilot implementation at schools offer good prospects for continuation following the preparatory period. The research data and meetings held between the NIAD, VVN and SWOV led to a number of recommendations with respect to the educational material employed, ongoing implementation and research. It is considered advisable if, following various improvements to the educational material, the programme is linked to another programme that has already been implemented on a broad scale, viz. ‘The healthy school and stimulants'. This implies the need for central coordination and publicity by the NIAD and VVN, responsibility for the educational materials by the NIAD and the introduction at schools and teacher guidance by intermediary parties: VVN departments, CAD personnel (Advisory Agencies for Alcohol and Drugs) and GG&GD (Area Health Authority staff). It is also feasible to adopt a less structured approach, where the NIAD and VVN primarily act as suppliers of the educational material. This multiform approach is considered necessary because market research has shown that the programme's introduction will demand a high level of effort. Moreover, initial contacts with representatives from VVN in the Regional Committees for Road Safety (ROVs) have given rise to growing optimism about the introduction of the programme to secondary schools. Finally, the report proposes further research to study the programme's effectiveness
