Tweewielers lopen, vooral door hun kwetsbaarheid, een relatief groot risico om slachtoffer te worden van een verkeersongeval. Binnen het SWOV-thema Voertuigveiligheid is daarom het project Tweewielerveiligheid gedefinieerd. Het uiteindelijke doel van dit project is te komen tot aangrijpingspunten voor nieuwe maatregelen voor een nader te bepalen groep tweewielers of voor een relevante probleemsituatie van tweewielers. Het onderhavige onderzoek is de eerste fase van het project. Hierin worden de probleemgroepen en/of probleemsituaties geselecteerd waaraan in de vervolgfasen van het project primair aandacht moet worden geschonken. Daartoe zijn de algemene gegevens van ongevallen van drie groepen tweewielers (fietsers, brom-/snorfietsers en motorrijders) geanalyseerd. Vanwege de buitengewoon hoge mate van onderregistratie van ongevallen, met name bij fietsers, is in de analyse zo veel mogelijk gebruikgemaakt van gegevens over de werkelijke omvang van het aantal ongevallen. Daarnaast is gebruikgemaakt van expositiegegevens (reizigerskilometers). In de analyses is beperkt ingegaan op ontwikkelingen in de tijd, en uitgebreid op verdelingen naar ernst van de afloop, leeftijd en geslacht van de slachtoffers en nog vele andere beschikbare ongevalskenmerken. Daarnaast is gekeken naar manoeuvres en toedrachten die met de specifieke onveiligheid van tweewielers samenhangen. Om de prioriteiten voor nader onderzoek te bepalen zijn als hoofdcriteria genomen: omvang van onveiligheid, slachtofferrisico en letselernst (letaliteit). Daarnaast zijn aanvullende criteria toegepast die betrekking hebben op de praktische haalbaarheid van nader onderzoek, de relevantie voor het beleid en de verwachting tot zinvolle maatregelen te kunnen komen. Er wordt geconcludeerd dat de drie afzonderlijke groepen op de hoofdcriteria (omvang, risico en ernst) ieder een eigen positie inneemt: -Fietsers scoren verreweg het hoogst op omvang van onveiligheid. -Bromfietsers scoren verreweg het hoogst op slachtofferrisico. -Motorrijders scoren verreweg het hoogst op ernst (de verhouding tussen het aantal doden en het aantal gewonden). Wat de ongevalstypen betreft blijken bij tweewielers enkelvoudige ongevallen relatief veel voor te komen. Desondanks is besloten naar dit ongevalstype geen diepergaand nader onderzoek uit te voeren. Onlangs is namelijk nog een studie naar enkelvoudige botsingen bij fietsers uitgevoerd, die aanbevelingen voor maatregelen hebben opgeleverd. Met inachtneming van de aanvullende criteria is de confrontatie tussen fiets en auto(front) aangewezen als meest relevante en nader onderzoekbare probleemsituatie. Van alle niet-enkelvoudige ongevallen bleek dit namelijk een belangrijk type conflict te zijn, dat zich doorgaans op kruispunten afspeelt. Dit besluit werd nadrukkelijk in de hand gewerkt vanwege de opnieuw gebleken behoefte, zowel voor het nationale als het Europese beleid, aan betrouwbare onderzoeksresultaten ongevallen tussen zwakke verkeersdeelnemers (voetganger en fietser) en auto(front). Die behoefte hangt samen met het reeds lang bestaande, maar steeds stagnerende voornemen een richtlijn voor het autofront op te stellen.
Two-wheeler accidents; Analysis of accident, injury and exposure data to determine research priorities Particularly on account of their vulnerability, two-wheelers run a relatively high risk of being involved in a road accident. Within the context of SWOV research concerning Vehicle Safety, the project ‘Safety of two-wheelers' has therefore been defined. The ultimate goal of the project is to find leads for new measures pertaining to the lack of safety of a specific group of two-wheelers, or pertaining to a specific problem area for a group of two-wheelers. Once this problem area has been defined, by means of the analysis in the current (phase one) study, further in-depth-study of that area will be considered, focussing both on accident causative and injury causative factors. In the current phase one of the project accident data from the Dutch police registration is used, as well as exposure data (kilometres travelled), to assess injury risk. The data is analysed simultaneously for the three two-wheeler groups: cyclists, moped riders and motorcyclists. Available accident data from recent years is used to get detailed information about the scope and severity of the lack of safety of two-wheelers. Emphasis is placed on analysis of accident manoeuvres, and accident mechanisms. Some older data is used to detect changes over the years.. Apart from the usual criteria to assess priority (extent of the problem, casualty risk, and injury severity), other criteria, such as relevancy for policy makers, feasibility of in-depth research, and probability of discovering new measures, are applied to decide which two-wheeler group, or which problem area should be selected for the next phases of the project. It appears that each of the three two-wheeler groups has high scores on different criteria: cyclists are by far the greatest group of casualties; moped riders have by far the highest casualty risk; and motor riders have by far the highest injury severity. Though a major part of all two-wheeler accidents is one-sided, this safety problem was not considered for an in-depth follow-up study, since a recent study of cyclists involved in one-sided accidents has already yielded recommendations for safety measures. Of all two-sided two-wheeler accidents, a major part involves confrontation with (the front of) cars. Considering all criteria, it is concluded that, at the national level, cyclist safety is a major traffic safety problem. At the European level, reliable data of collisions between cars and cyclists (and pedestrians) is not yet available. There is an urgent need for this data to help policy makers decide on new legislation concerning the safety of car fronts. It was therefore concluded to further focus the project on the confrontation of bicyclists and car fronts, and possibly pedestrians and car fronts.
