Landelijke beleidsmakers streven naar draagvlak bij het grote publiek of bij specifieke doelgroepen voor te ontwikkelen of uit te voeren beleid of maatregelen op het terrein van verkeersveiligheid. In de optiek van beleidsmakers is draagvlak voor beleid een belangrijke voorwaarde voor succes. Impliciet wordt aangenomen dat meer ondersteuning door het publiek ook resulteert in meer steun in politieke en (ambtelijk)bestuurlijke kringen en in gedragsaanpassingen bij het publiek. In dit rapport wordt het thema ‘publiek draagvlak voor verkeersveiligheid en verkeersveiligheidsmaatregelen' nader bestudeerd. Het rapport gaat in op de volgende vraagstellingen. 1.Wat kunnen we verstaan onder publiek draagvlak voor beleid? 2.Hoe wordt het publiek draagvlak op het terrein van verkeersveiligheid gemeten? 3.Hoe denken beleidsmakers en experts over de rol van publiek draagvlak in beleid? 4.Welke onderzoeksmogelijkheden zijn er om onze kennis van draagvlak te vergroten? We kunnen publiek draagvlak voor verkeersveiligheidsbeleid omschrijven als een positieve waardering van verkeersveiligheid en van maatregelen die (aantoonbaar) verkeersveiligheid bevorderen. Onder gunstige omstandigheden leidt deze positieve waardering tot een toegenomen bereidheid de maatregel te accepteren en zelfs actief te ondersteunen. Wanneer een maatregel bij een te grote groep op weerstand stuit, bestaat de kans dat deze groep zich organiseert en een beweging tegen de genomen maatregel op gang brengt. Hierdoor kan het effect van de maatregel worden ondermijnd. Om te kunnen bepalen wat het draagvlak voor een bepaalde beleidsmaatregel is of hoe het draagvlak zich ontwikkelt, zijn meetinstrumenten nodig. Via een meting van draagvlak kunnen onderliggende bepalende opinies over ernst en omvang van een problematiek, verwachte effectiviteit en opinies over alternatieven zichtbaar worden gemaakt. Het te kiezen meetinstrument is onder andere afhankelijk van de bekendheid van het publiek met de maatregel. Indien de kennis of ervaring van het publiek met de maatregel zeer gering is, zijn proefprojecten of speciale focusgroepen betere instrumenten dan een schriftelijke vragenlijst om de menings- en gevoelsvorming over de betrekkelijk onbekende maatregel te inventariseren. Onderzoek naar draagvlak voor beleid onder de bevolking heeft met name zin om beleid (vooraf of achteraf) te legitimeren, maar moet niet gebruikt worden voor strategieën voor gedragsverandering. Politici en beleidsmakers zijn terughoudend om bij discussies over draagvlak cijfers een 'scheidsrechterlijke' rol te laten vervullen. Vanuit hun ervaring met verschillende soorten onderzoek en cijfers, staan politici en beleidsmakers enigszins wantrouwend tegenover cijfers. Ook als maatregelen naar verwachting niet 100% effectief zijn, of effectief kunnen worden uitgevoerd of worden gehandhaafd, kan er toch een belangrijke normerende werking van uitgaan. Er is met name reden aandacht te schenken aan draagvlak via wetenschappelijk onderzoek, wanneer redelijkerwijs verondersteld kan worden dat een gebrek aan draagvlak invoering en werking van een maatregel zal bemoeilijken. Op basis van de bestudeerde literatuur en aan de hand van input van experts (via een workshop) worden vier potentiële dilemma-situaties onderscheiden: -sociaal dilemma (collectief belang versus individuele voorkeur); -legitimiteitsdilemma (rechtvaardigheid van verwachte voor- en nadelen); -geloofwaardigheidsdilemma (problemen met publieke beeldvorming); -uitvoeringsdilemma (problemen met verdeling van voor- en nadelen over tijd). Het rapport wordt afgesloten met een overzicht van probleemstellingen en mogelijke onderzoeksmethoden, geordend naar type dilemma.
Public support for road safety and road safety measures; Overview of research results and research opportunities National policy makers are trying to obtain wide public support, or the support of specific target groups, for the development or implementation of road safety policy or measures. From the point of view of policy makers, support for policy or measures is an important precondition for success. It is implicitly assumed that greater public support will also result in greater support in political and governmental circles and in the public's behavioural adaptations. This report deals with the theme of ‘public support for road safety and road safety measures' in greater depth. It discusses the following questions: 1.What is meant by public support for policies? 2.How is public support for road safety measured? 3.What do policy makers and experts think about the role of public support in policy? 4.Which research opportunities are there to enlarge our knowledge of public support? We can describe public support for road safety policy as a positive valuation of road safety and of measures that evidently increase road safety. This positive valuation leads, under favourable conditions, to an increased willingness to accept a measure and even to support it actively. When a measure attracts opposition from a large group, there is the chance that this group will organize itself and will instigate a movement against the measure taken. So, the effect of the measure can be undermined. In order to determine the support for a particular measure, or how the support is developing, measuring instruments are necessary. Via support measurement the underlying, determining opinions about severity and magnitude of a problem, the expected effectiveness and opinions about alternatives can be made visible. The measuring instrument to be chosen is, among other things, dependant on the familiarity of the public with the measure. If the public's knowledge or experience of the measure is very slight, pilot road sections or special focus groups are better instruments than a written questionnaire for making an inventory of the shaping of opinions and feelings about the relatively unknown measure. Research into public policy support particularly makes sense for legitimizing policy - either before or afterwards. However, it must not be used for behavioural adaptation strategies. Politicians and policy makers have reservations about allowing numbers to ‘play referee' in discussions about public support. Because of their experience with various types of research, politicians and policy makers are rather suspicious of numbers. Even if measures are not expected to be 100% effective, or be effectively implemented or enforced, they can still have a regulatory effect. There is particular reason to pay attention to support via research, when it can reasonably be assumed that a lack of support will hinder implementation and effect of a measure. Based on the literature studied, and the input from experts (via a workshop), four potential dilemma situations are distinguished: -social dilemma (collective vested interest versus individual preference); -legitimacy dilemma (justice of expected pros and cons); -credibility dilemma (problems with public image creation); -implementation dilemma (problems with the distribution of pros and cons in the course of time). The report closes with an overview of problem formulations and possible research methods, arranged by dilemma type.
