ProMeV Light

Een invulling van risicogestuurde aanpak van weginfrastructuur
Auteur(s)
Bax, C.; Eenink, R.; Commandeur, J.; Loenis, B.
Jaar

ProMeV Light geeft snel en proactief een overzicht van de grootste veiligheidsknelpunten op wegvakken van het provinciale wegennet. Het biedt daarmee een bruikbaar alternatief voor een beleid op basis van ongevallenconcentraties dat meer reactief is. ProMeV Light geeft evenwel geen detailinformatie over de meest efficiënte maatregelen op wegvakken.

Provinciale overheden ervaren in toenemende mate problemen met het prioriteren van verkeersveiligheidsbeleid. Van oudsher baseren provincies hun verkeersveiligheidsbeleid op ongevallenconcentraties, ook wel ‘black spots’ genoemd. Omdat ongevallen in de afgelopen jaren minder goed geregistreerd zijn en omdat het aantal ongevallenconcentraties afneemt, zijn provincies op zoek naar een nieuwe manier om hun verkeersveiligheids­maatregelen te prioriteren. In andere veiligheidsvelden (externe veiligheid, scheepvaart, luchtvaart) en in het verkeersveiligheidsbeleid van bijvoorbeeld Zweden, wordt gewerkt met een risicogestuurde aanpak aan de hand van veiligheidsindicatoren. Deze systematische aanpak is proactief en richt zich op onveiligheidsfactoren en de kans op ongevallen. In plaats van achteraf maatregelen te nemen op basis van ongevallen, doet men dit met deze aanpak op basis van factoren waarvan zeker is dat zij van invloed zijn op het ontstaan en de afloop van ongevallen.

Het instrument

SWOV heeft in opdracht van het Interprovinciaal Overleg een instrument ontwikkeld om een risicogestuurde aanpak toe te passen op de infrastructuur van provinciale wegen: ProMeV, een acroniem van Proactief Meten Verkeersveiligheid. Eerder uitgevoerde pilotprojecten laten zien dat voor de uitvoering van ProMeV veel en gedetailleerde data nodig zijn. Om ProMeV toch snel toe te kunnen passen, heeft SWOV in deze studie de methode afgeslankt tot één van de vier onderdelen, namelijk de wegvakken. Daarbinnen hebben we ons gericht op de drie meest essentiële van de oorspronkelijk veertien wegvakkenmerken. Met het zo ontstane ‘ProMeV Light’ zijn vervolgens alle provinciale 80km/uur-wegen beoordeeld. Daarbij is gebruikgemaakt van data die de ANWB in 2012 van deze wegen heeft verzameld in het kader van EuroRAP.

ProMeV Light beoordeelt de provinciale 80km/uur-wegen op de volgende drie kenmerken:

  1. het aantal aansluitingen van woningen/erven/bedrijven/landbouwgrond aan de weg (erfaansluitingen)
  2. het soort middenberm, belijning of andere scheiding van de rijrichtingen (rijrichtingscheiding)
  3. de afstand waarop obstakels (bomen, sloten) van de wegkant staan (obstakelvrije afstand)

Om te kunnen bepalen waar de veiligheidsproblemen het grootst zijn, is ook de hoeveelheid verkeer op de provinciale 80km/uur-wegen meegenomen (de intensiteit). Immers, niet alleen het risico maar ook de bloot­stelling aan dat risico is belangrijk. Is een weg druk én onveilig, dan zijn daar de meeste ongevallen te verwachten. Is een weg rustig, dan verwachten we er minder ongevallen. De verwachte ongevallen (en slachtoffers) zouden gebruikt kunnen worden voor het prioriteren van maatregelen.

Resultaten

Met data van de ANWB zijn alle provinciale 80km/uur-wegen beoordeeld op de drie bovengenoemde kenmerken. Toepassing van ProMeV Light laat zien dat het mogelijk is om op relatief eenvoudige wijze op basis van kenmerken van de infrastructuur een betrouwbare indicatie te krijgen van de veiligheid van de provinciale 80km/uur-wegen, en van de richting voor verdere verbetering.

De drie geselecteerde kenmerken blijken een significante relatie te hebben met verkeersveiligheid: op wegen die beter voldoen aan de normen voor deze kenmerken vallen minder slachtoffers dan op wegen die daar minder goed aan voldoen.

Volgens ProMeV Light heeft twee derde van de provinciale 80km/uur-wegen geen correcte rijrichtingscheiding of juiste obstakelvrije afstand. Slechts een klein aantal wegvakken scoort maximaal veilig op de drie kenmerken.

De ProMeV Light-score gecombineerd met de gegevens over verkeers­intensiteiten geeft een indruk van de slachtofferaantallen die op een weg te verwachten zijn. Op 9% van de provinciale 80km/uur-wegen verwachten we relatief weinig slachtoffers, op 15% van de wegen verwachten we relatief veel slachtoffers.

Tot slot

Het instrument ProMeV Light geeft een invulling aan de risicogestuurde aanpak voor het onderdeel infrastructuur. Daarnaast zijn er instrumenten in ontwikkeling die wegen of regio’s scoren op fietsveiligheid, snelheidsgedrag en alcoholgebruik. Dergelijke instrumenten geven straks gezamenlijk een proactief beeld van risico’s in een gebied, zodat provincies en andere overheden prioriteiten kunnen stellen in hun verkeersveiligheidsbeleid.

ProMeV Light is goed bruikbaar maar kent ook beperkingen. Verdere ontwikkeling van het instrument en regelmatige updates van de data zijn nodig om de voordelen die de proactieve aanpak kan bieden ten volle te benutten.

A light variant of ProMeV applied in twelve provinces; A risk based approach to road infrastructure

ProMeV Light quickly and proactively gives an overview of the biggest safety bottlenecks on road sections in the provincial road network. This way it offers a useful alternative to a policy on the basis of crash concentrations, which is more reactive. ProMeV Light does not provide detailed information about  the most effective measures on road sections.

Provincial governments increasingly experience problems with prioritizing road safety policy. Traditionally provinces base their road safety policy on crash concentrations, also known as ' black spots '. Because in recent years crashes have been registered less accurately and because the number of crash concentrations has been decreasing, provinces have been searching for a new way to prioritize their road safety measures. In other safety areas (external security, shipping, aviation) and in the road safety policy of, for example, Sweden, a risk based approach based on safety indicators is used. This systematic approach is proactive and focuses on factors that threaten safety and on the risk of crashes. Rather than taking retrospect measures on the basis of crashes, this approach takes measures on the basis of factors that are certain to affect the occurrence and outcome of crashes.

The instrument

Commissioned by IPO, the partnership of the twelve provinces in the Netherlands, SWOV has developed a tool to apply a risk based approach on the infrastructure of provincial roads: ProMeV, an acronym of Proactief Meten Verkeersveiligheid (Measuring Road Safety Proactively). Previous pilot projects have shown that many and detailed data is required for the implementation of ProMeV. In this study SWOV has slimmed down the method to be used for one of the four components, namely the road sections. Within this one component we have focused on the three most essential of the original fourteen road sections characteristics. This was done to make it possible to use ProMeV in the short term. The resulting ProMeV ‘Light’ was then used to assess all provincial 80 km/h roads. SWOV used the 2012 data of these roads that was collected by the Royal Dutch Touring Club ANWB in the framework of EuroRAP.

ProMeV Light assesses the following three features of provincial 80 km/h roads:

  1. the number of homes/fields/companies/agricultural land that the road provides access to;
  2. the kind of median, road markings or other separation of driving directions;
  3. the distance between obstacles (trees, ditches) and the edge of the road (obstacle-free zone).

To determine where the safety problems are greatest, the amount of traffic on the provincial 80 km/h roads (the traffic volume) has also been taken into account. After all, not only the risk but also the exposure to that risk is an important factor. If a road is both busy and unsafe, the greatest number of crashes is to be expected.  If a road is quiet, we expect fewer crashes. The expected number of crashes (and casualties) could be used to prioritize measures.

Results

Using data provided by the Royal Dutch Touring Club ANWB, the above three characteristics of all provincial 80 km/h roads were assessed. Application of ProMeV Light shows that based on characteristics of the infrastructure it is possible and relatively easy to get a reliable indication of the safety of the provincial 80 km/h roads, and of the direction for further improvement. 

The three selected characteristics were found to have a significant relationship with road safety: the number of casualties is lower on roads that comply to a greater extent with the standards than on roads that do not comply so well.

ProMeV Light indicates that two-thirds of the provincial 80 km/h roads  has no correct direction separation or correct obstacle-free zone. Only a small number of road sections were given an optimal rating on the three characteristics.  

The ProMeV Light-score combined with the data on traffic volumes gives an indication of the numbers of casualties that are to be expected on a road. On 9% of the provincial 80 km/h roads we expect relatively few casualties, on 15% of the roads we expect relatively many casualties.

Final observations

The instrument ProMeV Light gives a risk-based approach to the infrastructure component. In addition, instruments are being developed that score roads or regions on bicycle safety, speed behaviour and alcohol use. Such tools will jointly give a proactive image of the risks in an area, so that provinces and other governments can set priorities in their road safety policy.  

ProMeV Light is a useful tool, but it also has its limitations. Further development of the instrument and regular updates of the data are necessary to benefit in full of the advantages  that the proactive approach can offer.

Rapportnummer
R-2017-7
Pagina's
16
Gepubliceerd door
SWOV, Den Haag

SWOV-publicatie

Dit is een publicatie van SWOV, of waar SWOV een bijdrage aan heeft geleverd.