Jonge vrachtwagenchauffeurs vormen een groep met een verhoogd verkeersrisico - voor zichzelf, maar vooral voor anderen. Deze situatie zou kunnen worden verbeterd door de invoering van een zogenoemd mentorsysteem. Dit houdt in dat beginnende chauffeurs gedurende een bepaalde periode praktijkbegeleiding krijgen van een meer ervaren chauffeur. Jongechauffeurs worden dan periodiek beoordeeld op rijvaardigheid, veilig rijgedrag en klantgerichtheid. Over de praktische implicaties van een mentorsysteem voor vervoersbedrijven is nog weinig bekend. Ook de bestaande kennis over de voor- en nadelen en over de mogelijke beperkingen van een dergelijk systeem, is beperkt. Het onderzoek waarvan dit rapport verslag doet heeft tot doel de kennis hieromtrent te vergroten. Uitgangspunt vormen daarbij de volgende onderzoeksvragen: 1.Wat zijn de voor- en nadelen en/of beperkingen van een mentorsysteem tegenover andere (bestaande) vormen van chauffeursbegeleiding? 2.Wat kan de bijdrage van een mentorsysteem zijn in termen van verkeersveiligheid en schadereductie? 3.Zijn er aanwijzingen dat de toegevoegde waarde van een mentorsysteem verschilt voor de diverse deelmarkten? 4.Welke praktische implicaties en kosten brengt invoering van een mentorsysteem met zich mee voor een bedrijf? Welke argumenten, motivaties en/of omstandigheden staan een acceptatie van een mentorsysteem in de weg? Er is gekozen voor een exploratieve onderzoeksmethodiek, waarbij informatie wordt vergaard door middel van interviews die niet van tevoren zijn gestructureerd. Op managementniveau zijn gesprekken gevoerd met een maatschappij voor personenvervoer en met negen vervoersbedrijven uit verschillende branches, met een verschillende wagenparkgrootte. Twee van deze bedrijven hanteren een mentorsysteem. Voorts zijn gesprekken gevoerd met twee adviseurs veiligheid energie en milieu (`AVEM-ers') van de branche-organisatie TLN en EVO, met vijf ervaren chauffeurs, en met medewerkers van twee verzekeringsmaatschappijen, een extern opleidingsinstituut, de Rijks Verkeersinspectie en de Korps Landelijke Politie Dienst (KLPD). Uit de gespreksverslagen is ten aanzien van eventuele invoering van een mentorsysteem in hoofdlijnen het volgende naar voren gekomen: Voordeel onder voorwaarde: een begeleidingssysteem biedt een optimaal rendement (laag schadepatroon, ziekteverzuim en brandstofverbruik), mits de bedrijfscultuur er één is waarin onderling respect en goede samenwerking het uitgangspunt vormen van het denken en handelen op alle niveaus binnen de organisatie (mensgerichte beleidsvoering). Nadelen: een mentorsysteem als los onderdeel van een kwaliteitsbeleid en alleen gericht op het afnemen van rijvaardigheidstests levert minder rendement op. De verhouding tussen kosten en baten wordt dan al gauw (te) ongunstig. De volgende factoren spelen hierbij mee. -Investeringsinspanningen voor een cultuuromslag zijn tijdrovend en dus kostbaar; mensen veranderen niet van de ene dag op de andere. Ermoet rekening worden gehouden met blijvende investeringen. -Een periodieke rijvaardigheidstest richt zich op het in stand houden van bestaande kennis en vakmanschap. Beroepschauffeurs hebben méér nodig. Dat bieden veiligheidstrainingen en die dienen dus deel uit te maken van een begeleidingssysteem, intern of extern georganiseerd. Ook dient aandacht geschonken te worden aan trainingen in emotionele bestendigheid en stressbestendigheid. Toegevoegde waarde: het blijkt dat slechts een fractie van het totale schadebedrag van vervoersmaatschappijen betrekking heeft op verkeersongevallen met (ernstig) letsel. Het overgrote deel van de schade bestaat uit materiële schade, al dan niet opgelopen op de openbare weg. Op grond van deze gegevens zal de toegevoegde waarde van een mentorsysteem voor bedrijven vooral van economische betekenis zijn. De grootste winst (in termen van schadereductie) wordt verwacht bij bedrijven die een sanctiegericht beleid voeren. Bedrijven met een sterk ontwikkeld veiligheidsdenken en -handelen of bedrijven die belang hechten aan het milieubewust handelen binnen het eigen bedrijf, hebben reeds een vorm van een begeleidingssysteem en dientengevolge een schadebeeld dat (ver) beneden het landelijk gemiddelde ligt. Toegevoegde waarde voor de verkeersveiligheid kan mogelijk nog bereikt worden in verbeteringen van hun systeem
The mentor system: how promising is it? Young lorry drivers form a group that carries an increased traffic risk, both for themselves but, more particularly, for others. This situation could be improved by introducing a so-called mentor system, implying that novice drivers receive practical guidance from a more experienced driver for a particular period of time. Young drivers are then periodically examined in fields such as driving skill, safe driving behaviour and customer awareness. As regards the practical implications of a mentor system for transport companies, little is known at present. Also, existing knowledge about the advantages and disadvantages and about the possible restrictions of such a system is limited. The study which is the subject of this report is intended to enhance the knowledge on this subject, based on the following questions: 1.What are the pros and cons and/or restrictions of a mentor system compared to other (existing) forms of driver guidance? 2.What can the contribution of a mentor system be in terms of road safety and a reduction in damage? 3.Are there indications to show that the added value of a mentor system may vary, depending on its application in the various sub-markets? 4.What are the practical implications and costs associated with the introduction of a mentor system for a company? Which arguments, motivations and/or circumstances obstruct acceptance of a mentor system? An explorative research methodology was selected, where information is collected by means of interviews that are not structured in advance. Meetings were held at management level with a company for passenger transport and with nine transport companies from various branches of industry with different fleet sizes. Two of these companies apply a mentor system. In addition, discussions were held with two consultants specialised in safety, energy and the environment from the branch organisation TLN and EVO, with five experienced drivers and with staff from two insurance companies, an external training institute, the National Traffic Inspectorate (RV) and the National Police Force (KLPD). With respect to the possible introduction of a mentor system, the reports on the various meetings have shown the following: Advantage subject to condition: a guidance system offers optimal returns (low damage pattern, reduced absenteeism and fuel consumption), provided the company culture is based on mutual respect and good cooperation - in thought and deed - at all levels within the organisation (people-oriented management). Disadvantages: a mentor system as a separate element of a quality policy which is only aimed at taking driving skill tests, offers less return. Therelationship between cost and benefit soon becomes (too) unfavourable in that case. The following factors play a role in this: -Efforts invested in a change in company culture are time consuming and hence costly; people do not change from one day to the next. Along-term investment should be taken into account. -A periodical driving skill test is aimed at maintaining existing knowledge and skill. Professional drivers need more. This added value is offered by safety training courses, which should therefore form part of an overall guidance system, whether organised internally or externally. Attention should also be paid to training in emotional stability and immunity to stress. Added value: It appears that only a fraction of the total damage sum sustained by transport companies relates to traffic accidents involving (severe) injury. The greater majority of damages is due to material damage, sustained on the public road or otherwise. Based on these data, the added value of a mentor system for companies will be mainly of economic significance. The greatest gain (in terms of a reduction in damage) is anticipated from companies that apply a sanction-oriented policy. Companies with a strongly developed safety ethos and practice, or companies that act with environmental awareness already apply a form of guidance system and hence exhibit a damage picture that lies (far) below the national average. The added value for road safety may still be achieved through improvements in their system
