De duurzaam-veilig-filosofie gaat uit van een beperkt aantal categorieën wegen met ieder hun een eigen functie. Elk van deze wegcategorieën vereist ander verkeersgedrag en leidt tot andere soorten interacties tussen de verkeersdeelnemers. Het is daarom van groot belang, dat de weggebruikers snel en correct kunnen vaststellen op welke categorie weg zij zich bevinden, en dus welke andere typen voertuigen en weggebruikers met welk gedrag zij daar kunnen verwachten en welk gedrag zijzelf geacht worden daar te vertonen. Door middel van een gestructureerd laboratoriumexperiment, ontwikkeld bij TNOTechnische Menskunde, waarbij gebruik wordt gemaakt van foto's en videoanimaties van gemanipuleerde wegsituaties, kan worden bepaald welke wegkenmerken van belang zijn om de herkenbaarheid van de duurzaam-veilig-wegcategorieën te optimaliseren. In het kader van het meerjarig onderzoek ‘Duurzaam-Veilige Wegomgeving en Gedrag' wordt in dit rapport verslag gedaan van de voorbereidende werkzaamheden voor een dergelijk laboratoriumexperiment: het identificeren en selecteren van potentieel relevante wegkenmerken en de concrete uitwerking van de onderzoeksopzet: dit is activiteit 1a van het raamwerk-programma. Eerst wordt - op grond van diverse CROW-publicaties - een overzicht gegeven van de tot nu toe ontwikkelde ideeën omtrent de vormgeving en inrichting van de duurzaam-veilige wegcategorieën. Deze ideeën moeten gezien worden als de randvoorwaarden, waarbinnen het laboratoriumexperiment gestalte moet krijgen. Vervolgens wordt een aantal algemene criteria geformuleerd, waaraan de te variëren wegkenmerken moeten voldoen. Daarna wordt een samenvatting gegeven van eerder uitgevoerde onderzoeken op dit terrein. Voor de onderzoeksopzet betekent dit dat geëxperimenteerd wordt met vier varianten van wegontwerpen voor de vijf wegcategorieën zoals die volgens de principes van een duurzaam-veilig wegverkeer worden onderscheiden: -stroomwegen; -80km/uur-gebiedsontsluitingswegen; -60km/uur-erftoegangswegen; -50km/uur-gebiedsontsluitingswegen; -30km/uur-erftoegangswegen. De ontwerpvarianten zijn zo uitgewerkt, dat onderzocht kan worden wat het effect is van de volgende vijf wegkenmerken op de herkenning van wegcategorieën door verkeersdeelnemers: verhardingskleur; rijrichtingscheiding; kantmarkering; antistroommarkering; bermmarkering. Tevens wordt nagegaan en welke invloed deze kenmerken hebben op het verwachtingspatroon (soorten verkeersdeelnemers, veilige rijsnelheid enzovoort) van verkeersdeelnemers op wegen van een bepaalde categorie. Tot slot wordt het komende experiment nader gespecificeerd
Recognition of sustainably safe road types The sustainably safe concept presupposes a limited number of road types, each with its own function. Each of these road types requires a different traffic behaviour and leads to different interactions between road users. It is, therefore, of great importance that road users can quickly and correctly establish which road type they are on. Also it is important to know which other vehicle and road user types showing which behaviour can be expected, and what their own behaviour should be. It can be determined which road characteristics are important to optimize the recognisability of the sustainably safe road types. This is done by using a structured TNO Human Factors Research Institute laboratory experiment, in which photographs and video animations are used. This report, within the framework of the long term project ‘Sustainably Safe Road Environment and Behaviour', presents the results of the preparatory activities for such a laboratory experiment. These were: identifying and selecting potential, relevant road characteristics; and making a definite research design. This activity is 1a of the framework programme. First of all, using various CROW studies, an overview is given of those ideas, up till now, about the design and layout of sustainably safe road types. These ideas should be seen as the preconditions, within which the laboratory experiment must take shape. Next, a number of general criteria are formulated, to which the variable road characteristics have to conform. Then a summary is given of previous studies of this subject. The research design involves experimenting with four variants of road designs of the five road types according to the principles of sustainably safe: -through-roads, -80 km/h collector roads, -60 km/h residential roads, -50 km/h collector roads, -30 km/h residential roads. The design variants have been so worked out that it is possible to study the effect of the following five road characteristics on the recognition of the road types by the road users: -surface colour, -type of central marking, -type of edge marking, -alternative pavement marking (narrowing-illusion marking), -roadside posts. At the same time, the influence of these characteristics on the expectations (road user types, safe speed etc.) of road users of a particular road type were investigated. Finally, the design of the experiment is examined more closely
