Veel wegen en kunstwerken zijn tussen de jaren vijftig en tachtig aangelegd en lopen in de komende decennia tegen het einde van hun technische levensduur aan. Wegbeheerders voorzien een piek in de noodzaak tot vervanging van deze infrastructuur na 2020. Tegelijkertijd zijn er signalen dat de budgetten van wegbeheerders afnemen, waardoor er minder geld beschikbaar is voor beheer en onderhoud van wegen, kunstwerken en openbare ruimte. De vraag is welke risico’s dit met zich mee gaat brengen.
Dit vervangingsvraagstuk staat niet op zich zelf. Ook op andere terreinen zijn ontwikkelingen te verwachten die zowel kansen als bedreigingen kunnen bieden voor de technische en functionele kwaliteiten van het wegennet. Een van die functionele kwaliteiten is verkeersveiligheid. Deze functionaliteit is het uitgangspunt geweest van deze verkenning, die is uitgevoerd in opdracht van kenniscentrum CROW en die mede is gefinancierd en geïnitieerd door het Fonds Collectieve Kennis Civiele Techniek (FCK-CT) en de provincie Overijssel.
De vragen die in deze verkenning centraal staan zijn:
- Met welke ontwikkelingen krijgen we binnen nu en 20 tot 25 jaar te maken in het wegverkeer?
- Hoe hebben deze ontwikkelingen naar verwachting invloed op de inrichting en het onderhoud van wegen?
- Wat zijn de verwachte gevolgen voor functionele kwaliteiten van wegen, waaronder de verkeersveiligheid, als wegbeheerders niets extra’s zouden doen of de infrastructuur juist maximaal zouden vervangen? [1]
Deze verkenning is opgebouwd uit twee delen:
Deel 1 bevat een literatuurstudie naar de ontwikkelingen die binnen nu en 2050 worden verwacht met betrekking tot:
- infrastructuur;
- voertuigen;
- technologie en telematica;
- demografie;
- overige ontwikkelingen, zoals verstedelijking, klimaatverandering, mobiliteitstrends en gedragsverandering.
SWOV-verkeersveiligheidsexperts hebben een inschatting gemaakt van de verwachte gevolgen van deze ontwikkelingen op de mobiliteit (gebruik van de infrastructuur) en de verkeersveiligheid.
Deel 2 bevat een verdere verkenning van de verwachte risico’s en kansen als gevolg van de beschreven ontwikkelingen. Het voorziene vervangingsprobleem is daarbij het uitgangspunt. Dit deel van de verkenning is wederom het resultaat van de inschattingen van verkeersveiligheidsexperts. Uiteindelijk zijn de risico’s en kansen in dit rapport uitgewerkt in een Risicoverkenner Verkeersveiligheid in relatie tot beheer en onderhoud voor stroomwegen (verharding, kunstwerk), gebiedsontsluitingswegen (verharding, kunstwerk) en erftoegangswegen (verharding). Daarbij zijn twee verschillende onderhoudsscenario’s als uitgangspunt genomen:
- een scenario waarbij er tot 2050 voldoende budget is om de kwaliteit van de infrastructuur op het huidige niveau te houden;
- een scenario waarin er tot 2050 onvoldoende budget beschikbaar is om de kwaliteit van de infrastructuur op het huidige niveau te houden.
De belangrijkste risico’s voor de verkeersveiligheid die naar voren komen uit de risicoverkenning, zijn:
- vergrijzing van de samenleving;
- toename van nieuwe typen voertuigen, elektrische auto’s en e-fietsen;
- verstedelijking;
- toename van goederenvervoer in mainports;
- toename van apparatuurgebruik door weggebruikers.
De negatieve consequenties van deze ontwikkelingen zullen over het algemeen groter worden bij verslechtering van het onderhoud van wegen; deze toename van risico’s is voor de meeste ontwikkelingen verschillend per wegtype.
Kansen om de verkeersveiligheid te verbeteren en zelfs negatieve consequenties van ontwikkelingen te neutraliseren, liggen er op het terrein van de technologie. Het gaat dan bijvoorbeeld om bestuurdersondersteuning in voertuigen, maar vooral om de technologische ondersteuning van voertuigen zelf, met automatisch rijdende voertuigen als de meest ver uitgewerkte vorm hiervan.
Deze uitwerkingen zijn voorgelegd aan een groep gemeentelijke en provinciale wegbeheerders om te toetsen in hoeverre de gebruikte methode voor hen inzichtelijk maakt welke risico’s en kansen zijn te verwachten. Deze risicoverkenner blijkt wegbeheerders te kunnen helpen bij de bewustwording van toekomstige risico’s en kansen. Wegbeheerders kunnen op basis van de verwachte risico’s en kansen actief hun beleid aanpassen of afstemmen.
Verkeersveiligheid is een van de functionaliteiten van infrastructuur. Het is denkbaar dat de methode van de risicoverkenner ook kan worden toegepast op andere functionaliteiten. Zo kunnen wegbeheerders een meer integraal beeld krijgen van de risico’s en kansen van diverse toekomstige ontwikkelingen op alle functionele kwaliteiten van de infrastructuur. In het licht van het verwachte versoberings- en vervangingsvraagstuk kunnen beleidsmakers en politiek vervolgens meer onderbouwde keuzen maken bij de vraag of, en zo ja hoe, de verschillende functionaliteiten vanuit de infrastructuur geborgd moeten en kunnen blijven.
[1] De maximale vervanging is gedurende het project in overleg van het CROW ingevuld als: vervangen tot het huidige niveau van onderhoud.
The effects of future developments on the quality of infrastructure; Exploration of the consequences for road safety
Many roads and constructions were built between the 1950s and the 1980s and will reach the end of their technical life span in the next decades. Road authorities foresee a peak in the necessity to replace this infrastructure after 2020. At the same time, there are warning signs that the budgets of road authorities are declining, which means that less money is available for management and maintenance of roads, constructions and public space. This will probably lead to more and more problems on the road network in years to come. The question is what risks this entails.
This replacement issue is not an isolated matter. Developments that can offer both opportunities and threats for the technical and functional qualities of the road network are to be expected in other areas also. One of these functional qualities is road safety. Road safety in this context is the starting point of this exploration which was commissioned by the CROW knowledge centre and was co-funded and initiated by the Fund Collective Knowledge of Civil Engineering (FCK-CT) and the province of Overijssel.
The topics that are investigated in this outlook are:
- Which developments in road traffic will we encounter between the present and 20 to 25 years from now?
- What influence are these developments expected to have on the design and maintenance of roads?
- What are the expected consequences for functional qualities of roads, including road safety, if road authorities would not make any added adjustments or, on the other hand, would replace the infrastructure in an optimal way? [1]
This outlook consists of two parts:
Part 1 is a literature study into the developments that are expected concerning:
- infrastructure;
- vehicles
- technology and telematics;
- demography
- other developments, such as urbanization, climate change, mobility trends and behavioural change.
SWOV road safety experts have made an assessment of the expected impact of these developments on mobility (use of infrastructure) and road safety.
Part 2 is a further exploration of the expected risks and opportunities due to the described developments. The expected maintenance problem is the starting point. This part of the outlook is once again the result of the estimates of road safety experts. Finally, the risks and opportunities have been detailed in this report in a Road Safety Risk Explorer in relation with management and maintenance for through roads (surfacing, constructions), distributor roads (surfacing, constructions) and access roads (surfacing). Two different scenarios were used as a starting point:
- a scenario in which the budget until 2050 is sufficient to keep the quality of the infrastructure at the present level;
- a scenario in which the budget until 2050 is insufficient to keep the quality of the infrastructure at the present level;
The most important road safety risks that were identified are:
- ageing society;
- increase in new vehicle types, electric cars and e-bikes;
- urbanization;
- increase in freight transport in main ports;
- increase in use of devices by road users.
The negative consequences of these developments will generally be greater as road maintenance deteriorates; this increase in risk differs per road type for most developments.
Technology is expected to offer opportunities for road safety improvement, and even to neutralize the negative consequences of developments. This may be in the form of driver support systems inside vehicles, but even more so about the technological support of the vehicles themselves, self-driving vehicles being the most advanced version.
These effects were presented to a group of municipal and provincial road authorities to check to what extent the method used makes it clear for them what risks and opportunities are to be expected. This risk explorer turns out to be helpful for raising awareness in road authorities of future risks and opportunities. On the basis of the expected risks and opportunities road authorities can customize or adapt their active policy.
Road safety is one of the functionalities of infrastructure. It is conceivable that the method of the risk explorer can also be applied to other functionalities. This would give road authorities a more integral picture of the risks and opportunities of various future developments on all functional qualities of the infrastructure. In the light of the expected replacement issue, including low-cost solutions, this can assist policy makers and politicians in making more informed choices in answer to the question whether and, if so, how the different functionalities can be and remain safeguarded from the infrastructural angle.
[1] During the project CROW has defined the term ‘optimal replacement’ as ‘replacement to reach the current level of maintenance’.
