De wenselijkheid van spiegels op bromfietsen

Volgens wettelijke voertuigspecificaties moet een bromfiets een linkerspiegel hebben. Rijdt hij eenmaal op de weg, dan hoeft dit niet. Op verzoek van de RAI Vereniging is nagegaan of het voor de verkeersveiligheid gewenst is dat de bromfiets in het verkeer een linkerspiegel heeft. Een dergelijke studie is mede relevant omdat sinds 15december 1999 de maatregel ‘Bromfiets binnen de bebouwde kom op de rijbaan' van kracht is. Ter oriëntatie is allereerst gezocht naar relevant onderzoek in de literatuur. De wettelijke vereisten die aan spiegels worden gesteld zijn beschreven. Ook zijn metingen naar het aandeel brom- en snorfietsen met en zonder spiegels verricht en is er een ongevallenanalyse uitgevoerd van aanrijdingen bij manoeuvres naar links in het verkeer (afslaan, rijstrookwisseling, enzovoort). De verkregen gegevens zijn vervolgens geanalyseerd om vast te stellen of spiegels op bromfietsen (en snorfietsen) al dan niet wenselijk en/of noodzakelijk zijn. De oriëntatie leverde de volgende gegevens op: - Slechts op ongeveer 20% van de bromfietsen zit een spiegel. - Nieuwe bromfietsen worden veelal met spiegel(s) afgeleverd; het zijn vooral de jongeren die zelf de spiegel verwijderen. Volgens de handelaren appreciëren ouderen de spiegel wel. - Op bromfietsen zit een bolle spiegel; zo'n spiegel vertekent echter het beeld. Voor spiegels op bromfietsen gelden dezelfde eisen als voor spiegels op motorfietsen. - Bij de rijopleiding van motorrijders wordt geleerd om bij verandering van richting over de schouder te kijken. In de literatuur is niets naders gevonden over het feitelijke gedrag van (jonge) bromfietsers bij manoeuvres naar links. - Motorrijders zijn meer betrokken bij ongevallen met manoeuvres naar links dan bromfietsers; om te kunnen zeggen waar dit aan ligt en welke (verschillen in) omstandigheden hierbij een rol spelen is nader onderzoek nodig. In de analyse over het kijkgedrag en het gebruik van de spiegel is onderscheid gemaakt in de ervaren en onervaren rijder. De jonge bromfietser is nog het meest gebaat bij informatie die hij/zij opdoet met de blik over de schouder. De ervaren rijder gebruikt de spiegel planmatig; door regelmatig in de spiegel te kijken weet hij wanneer het geschikte moment er is om een manoeuvre uit te voeren. Om te zien of er geen verkeer in de dode hoek zit, zal ook de ervaren rijder vaak over de schouder (moeten) kijken. Geconcludeerd kan worden dat een spiegel op een bromfiets niet per se nodig is voor een veilig verkeersgedrag van bromfietsers. Dit is evenmin het geval op locaties waar de maatregel ‘Bromfiets op de rijbaan' geldt. Een kijktechniek inclusief spiegelgebruik zou wel een meer anticiperend rijgedrag kunnen bewerkstelligen. Daarvoor is dan wel een praktijkopleiding nodig waarin het goed gebruiken van de spiegel is opgenomen. Mocht er een verplichte praktijkopleiding voor brom- en snorfietsers worden ingevoerd, dan is het wenselijk om ook de aanwezigheid van spiegels op brom- en snorfietsen in het dagelijkse verkeer verplicht te stellen.