Benchmarking rijschoolsystemen in Nederland en omringende landen

Vergelijking van rijschoolsystemen en hun veiligheidswaarde in Nederland, Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk
Auteur(s)
Vlakveld, W.P.
Jaar
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft de SWOV gevraagd om het Nederlandse rijschoolsysteem te vergelijken met die in de ons omringende landen (Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk). Tussen de vier landen bestaan grote verschillen als het om de rijopleiding gaat. In Duitsland is daarover veel geregeld en in het Verenigd Koninkrijk is juist weinig geregeld. Welk effect hebben deze verschillende rijschoolsystemen op de verkeersveiligheid? Leerlingen moeten in Duitsland een minimumaantal theorie- en praktijklessen hebben gevolgd voordat ze rijexamen mogen doen en rijinstructeurs dienen een opleiding in rijschoolmanagement te hebben gevolgd en eerst twee jaar als rijinstructeur in loondienst te hebben gewerkt, voordat ze zich mogen vestigen als zelfstandig rijschoolhouder. In het Verenigd Koninkrijk kan men in het bezit komen van het rijbewijs, zonder één rijles bij een erkende rijschool te hebben gevolgd. Rijles door leken komt in het Verenigd Koninkrijk veel voor, al nemen bijna alle leerlingen ook rijles bij een erkende rijschool. De opleiding tot rijinstructeur bevat in het Verenigd Koninkrijk geen module in rijschoolmanagement en rijinstructeurs kunnen zich direct na het behalen van hun diploma vestigen als zelfstandig rijschoolhouder. Ook in België kan men in het bezit komen van het rijbewijs zonder rijles bij een erkende rijschool te hebben gevolgd. Er bestaat echter in België ook een traject waarbij men ten minste twintig rijlessen bij een erkende rijschool moet hebben gevolgd voordat men rijexamen mag doen. Rijinstructeurs moeten in België een cursus in rijschoolmanagement hebben gevolgd voordat ze zich mogen vestigen als zelfstandig rijschoolhouder. In Nederland zijn rijlessen formeel niet verplicht, maar als men rijles neemt, moet dat rijles zijn van een erkende rijinstructeur. De facto betekent dit dat men zich in Nederland alleen op het rijexamen kan voorbereiden door rijlessen te nemen bij een erkende rijschool. Rijinstructeurs hoeven in Nederland geen cursus in rijschoolmanagement te hebben gevolgd om zich te mogen vestigen als zelfstandig rijschoolhouder. Ondanks de grote verschillen tussen de landen lijken er geen grote verschillen in de ‘veiligheidswaarde’ van deze opleidingen te zijn. Dit is minder vreemd dan men op het eerste gezicht zou denken, omdat ongevallen waarbij jonge beginnende bestuurders betrokken zijn veelal worden veroorzaakt door een gebrek aan zogenoemde hogereordevaardigheden. Bij hogereordevaardigheden gaat het om zaken als gevaarherkenning, risicoperceptie, risicoacceptatie, zelfreflectie en het op elkaar kunnen afstemmen van de eigen vermogens en de risico’s die men in het verkeer aangaat. Aan deze zaken wordt zowel in Nederland als in de ons omringende landen nog weinig aandacht besteed in de basisrijopleiding. Onderzoek in Denemarken heeft aangetoond dat het ongevalsrisico in het eerste jaar van het rijbewijsbezit in enige mate kan worden teruggedrongen door praktijklessen en theorielessen verplicht te stellen met aandacht voor hogereordevaardigheden die niet of moeilijk te testen zijn op het rijexamen.
Benchmarking driver training systems and their safety value in the Netherlands, Germany, Belgium and the United Kingdom The Ministry of Infrastructure and the Environment asked SWOV to compare the Dutch driver training system with the systems in the neighbouring countries (Germany, Belgium and the United Kingdom). There are major differences between the driver trainings in the four countries. Much is regulated in Germany, whereas the United Kingdom, on the other hand, has very few regulations. What is the road safety effect of these different driver training systems? Learner drivers in Germany must have followed a minimum number of theory and practical lessons before they can take their driving test and driving instructors must have had an education in driving school management and must first have been employed as a driving instructor before they can start their own independent driving school. In the United Kingdom the driving test can be taken without having followed a single lesson at an approved driving school. Layman driver training is very frequent in the United Kingdom, although most learners also follow lessons at an approved driving school. The driving instructor training in the United Kingdom does not include a module driving school management and driving instructors can establish an independent driving school immediately after having passed their examination. In Belgium it is also possible to obtain the driving licence without having followed lessons at an approved driving school. However, Belgium also has a possibility in which a learner must have followed a minimum of twenty lessons at an approved driving school before being allowed to take the driving test. In Belgium, driving instructors must have taken a course in driving school management before they can start their own independent driving school. Officially driving lessons are not compulsory in the Netherlands, but if one follows driving lessons, they must be taught by an approved driving instructor. In fact this means that in the Netherlands one can only prepare for the driving test by taking lessons at an approved driving school. In the Netherlands, driving instructors do not need to take a course in driving school management before they can start their own independent driving school. Despite the considerable differences between the countries, the ‘safety value’ of the driver training systems does not seem to differ much. This is not as strange as one may be inclined to think, because crashes involving young novice drivers are often due to lack of higher order skills. Higher order skills are, for example, hazard perception, risk awareness, risk acceptance, self-reflection and the ability of tuning one’s own skills and the risks one encounters in traffic. As yet, these topics have received limited attention in the basic driver trading, both in the Netherlands and in its neighbouring counties. Research in Denmark has proved that the crash risk during the first year of having the driving licence can be reduced somewhat by making practical and theory lessons compulsory, with special attention for the higher order skills that are difficult to test or cannot be tested at all during the driving test.
Rapportnummer
R-2013-17
Pagina's
20
Gepubliceerd door
SWOV, Den Haag

SWOV-publicatie

Dit is een publicatie van SWOV, of waar SWOV een bijdrage aan heeft geleverd.