Een elektrische fiets is een fiets met een elektromotor die de fietser ondersteunt bij het rondtrappen van de pedalen. Er zijn grofweg twee soorten elektrische fietsen: de ‘normale’ elektrische fiets en de relatief nieuwe ‘speed-pedelec’. Een elektrische fiets geeft trapondersteuning tot circa 25 km/uur, een speed-pedelec tot wel 45 km/uur.
Elektrische fietsen zijn populair, vooral bij oudere fietsers. Het gebruik onder andere doelgroepen neemt echter toe. Zo zijn er steeds meer forensen die de elektrische fiets nemen. Speed-pedelecs zijn er nog maar kort en zijn vooral populair bij dertigers. Zij nemen in plaats van de auto dan de speed-pedelec om op hun werk te komen.
Elektrische fietsen bieden veel voordelen. Hoewel de elektromotor helpt bij het vooruitkomen, moet men toch bewegen, en bewegen is gezond. Door de elektrische fiets kunnen ouderen langer mobiel blijven. Wanneer forensen de elektrische fiets nemen in plaats van de auto, dan is dat zowel gunstig voor de doorstroming als voor het milieu. Dit rapport gaat niet over de gezondheids- en mobiliteitsvoordelen, maar uitsluitend over de verkeersveiligheid van elektrische fietsen.
Op een ‘normale’ elektrische fiets wordt gemiddeld ongeveer 2 km/uur sneller gereden dan op een gewone fiets. Gemiddeld fietst men op een gewone fiets ongeveer 15 km/uur en op een normale elektrische fiets 17 km/uur. Op een speed-pedelec fietst men gemiddeld 9 km/uur sneller dan op een gewone fiets (ongeveer 24 km/uur). De snelheid waarmee men op een elektrische fiets rijdt, hangt af van de leeftijd.
Tot aan een leeftijd van 60 jaar, zijn er geen duidelijke indicaties dat de kans op een ongeval op een elektrische fiets groter is dan op een gewone fiets. Het ongevalsrisico van oudere fietsers op een elektrische fiets lijkt wel wat hoger te zijn dan van oudere fietsers op een gewone fiets. Van het ongevalsrisico van speed-pedelecs is nog weinig bekend.
Vermoedelijk komt het enigszins hogere ongevalsrisico van oudere fietsers op een elektrische fiets door de wat hogere snelheid. Daarnaast lijken ze soms meer problemen te hebben bij het opstappen en wegfietsen (op gang komen) en bij het stoppen en afstappen. Dit komt waarschijnlijk door het wat hogere gewicht van elektrische fietsen en de rijkarakteristieken bij lage snelheden. Een andere mogelijke oorzaak is zelfselectie. Deze bestaat eruit dat ouderen mogelijk voor een elektrische fiets kiezen als ze door een sterk verminderde spierkracht niet meer op een gewone fiets kunnen fietsen. Met de afname van de spierkracht door de leeftijd nemen echter ook vaak andere zaken af, zoals het evenwichtsgevoel.
Elektrische fietsen en speed-pedelecs zouden voor oudere fietsers veiliger gemaakt kunnen worden door een lichter gewicht, een lager zwaartepunt, een makkelijke instap, al direct (lichte) trapondersteuning vanaf het eerste moment van wegrijden en mogelijk ook een zadel dat automatisch omhoog en omlaag kan bij op- en afstappen.
Ook zijn er speciale fietscursussen voor ouderen met elektrische fietsen. Hiervan is niet bekend of deze tot minder slachtoffers leiden.