Op weg naar nul vermijdbare verkeersslachtoffers in Zeeland

Beschouwing van effectieve maatregelen
Auteur(s)
Aarts, L.T.; Schermers, G.; Hoekstra, A.T.G.; Goldenbeld, Ch.
Jaar
Om de aandacht voor verkeersveiligheid niet te laten verslappen hebben enkele regio's in Nederland nieuwe ambities geformuleerd. Zo heeft de provincie Zeeland haar nieuwe ambitie 'Op weg naar nul' gedoopt, wat inhoudt dat ze toe wil naar een situatie waarin geen vermijdbare verkeersdoden en ernstig gewonden meer vallen. Om de doelstelling concreter te maken, heeft de provincie samen met haar partners 35 opgaven geformuleerd. Dit zijn zowel ‘algemene’ als specifiek ‘Zeeuwse’ opgaven op het gebied van infrastructuur (binnen en buiten de bebouwde kom), educatie en sensibilisering, en verkeershandhaving. De provincie Zeeland en het ROVZ hebben de SWOV gevraagd eens kritisch te kijken of ze met deze opgaven op de goede weg zijn en of er nog belangrijke aanknopingspunten ontbreken. Daarnaast hebben ze gevraagd om de kennis over mogelijke uitwerkingen en hun effecten op een rij te zetten. Om te beginnen is eerst een profiel van Zeeland opgesteld aan de hand van de structuur en cultuur, veiligheidsprogramma's en maatregelen, kwaliteitsindicatoren van het verkeerssysteem en (uiteindelijk) aantallen verkeersslachtoffers. Hierbij is de Zeeuwse situatie afgezet tegen die in heel Nederland om te kijken of het gaat om typisch Zeeuwse eigenschappen of problemen of om meer algemene problemen waarop beleid zou kunnen worden ingezet. Uit deze analyse komt naar voren dat Zeeland te maken heeft met een lage bevolkings- en daarmee ook voorzieningendichtheid, met daarnaast perioden van druk (kust)toerisme die een zware wissel trekken op diverse elementen van het verkeerssysteem, zoals de infrastructuur en de handhaving. Tegen deze achtergrond zet Zeeland in op het verder doorvoeren van een duurzaam veilig verkeerssysteem, met snelheidsreducerende maatregelen, essentiële herkenbaarheidskenmerken en veilige bermen. Daarnaast wordt ingezet op gedragsbeïnvloeding van diverse leeftijds- en vervoersgroepen. De veiligheid van de fietser - in de context van een grote autoafhankelijkheid - staat daarbij hoog in het vaandel. Kwaliteitsindicatoren laten zien dat nog niet al het voorgenomen beleid al in praktijk is gebracht, zoals bijvoorbeeld een grootschalige aanleg van veilige bermen. Wat het gedrag betreft blijken snelheid, alcoholgebruik en gordelgebruik voor verbetering vatbaar. In andere regio's is dit niet anders, echter, voor een dunbevolkte regio als Zeeland is het wel lastiger om dit beleid kosteneffectief te verwezenlijken. In Zeeland vinden relatief veel ernstige enkelvoudige ongevallen en ongevallen op kruispunten plaats. De belangrijkste groepen die bij ongevallen betrokken zijn (mede door expositie) zijn de auto en de fiets. Aan de hand van dit Zeeuwse profiel zijn de 35 opgaven van Zeeland tegen het licht gehouden, met als belangrijkste bevindingen: - Het infrastructurele beleid zou erbij gebaat zijn als eerst de categorisering nog eens goed onder de loep wordt genomen en op basis daarvan de inrichting van wegen zo nodig wordt aangepast. - Door oorzaken van probleemgedrag beter te verkennen, kunnen ook andere effectieve methoden in beeld komen dan die nu worden voorgesteld, zoals methoden om automatisch gedrag te beïnvloeden. - De voorgenomen handhavingsinzet zal in eerste instantie nodig zijn om het huidige gedrag niet verder te laten verslechteren. Om hardnekkige problemen effectief het hoofd te bieden en probleemgroepen zo nodig te weren uit het verkeer, zullen handhavende instanties zich moeten bezinnen op gerichtere, effectieve methoden. Op basis van deze bevindingen zijn per opgave mogelijkheden voor uitwerking geschetst, zo veel mogelijk op basis van de beschikbare wetenschappelijke kennis. Behalve met de reeds geformuleerde opgaven kan Zeeland nog haar voordeel doen met de volgende aanvullingen: - Zet ook in op beïnvloeding van automatisch gedrag. Dit vergt echter een heel andere aanpak dan via de bekende trits kennis — houding — gedrag. - Zet ook in op intelligente (voertuig)maatregelen, zoals elektronische stabiliteitscontrole (ESC), motorvoertuigverlichting overdag (MVO), e-call, gordelverklikkers, alcoholslot en intelligente snelheidsassistentie (ISA). Dit zou Zeeland kunnen doen door proefprojecten te starten, de aanschaf van voertuigen met dergelijke voorzieningen te stimuleren en/of de stimulering van dergelijke maatregelen te agenderen in het landelijk beleid. - Zoek extra maatregelen op het terrein van fietsbeleid en alternatieven voor relatief gevaarlijke vormen van mobiliteit. Tevens wordt aanbevolen zich extra te oriënteren op mogelijkheden tot integraal sector- en facetbeleid. Tot slot beschouwen we in het algemeen nog de vraag wat er te verwachten is van inzet op vermijdbare ongevallen en de haalbaarheid van de aanpak als daarbij 2020 als richtjaar wordt genomen. De Zeeuwse ambities blijken hoog te zijn en zullen in alle realiteit moeten worden afgezet tegen de beschikbare middelen. Daarbij biedt samenwerking met andere partijen mogelijk kansen.
Rapportnummer
R-2010-14
Pagina's
65
Gepubliceerd door
SWOV, Leidschendam

SWOV-publicatie

Dit is een publicatie van SWOV, of waar SWOV een bijdrage aan heeft geleverd.