Het aantal enkelvoudige fietsongevallen is de laatste jaren gestegen en de drukte op de fietspaden neemt toe. We zien hierbij niet alleen meer verschillende typen fietsen, maar ook steeds meer oudere fietsers: mede door de elektrische fiets kunnen ouderen langer blijven doorfietsen. Maar ouderen zijn kwetsbaar en de elektrische fiets rijdt harder dan men misschien gewend was. Sommige modellen zijn bovendien zwaarder dan conventionele fietsen. Er is dus alle reden om de fietsinfrastructuur beter en veiliger te maken, speciaal voor ouderen.
De CROW-publicatie Seniorproof wegontwerp bevat ontwerpsuggesties voor ontwerp en aanleg van fietsinfrastructuur die ook (of juist) voor ouderen veilig zijn. ‘Maar Seniorproof wegontwerp is geen reguliere CROW-richtlijn, zoals de meeste gemeenten die kennen en waarmee men doorgaans werkt, zoals de ASVV en de Ontwerpwijzer fietsverkeer. Het zijn ontwerpsuggesties,’ licht SWOV-projectleider Charlotte Bax toe. Dit betekent dat gemeenten nog meer slagen om de arm kunnen houden bij het wel of niet toepassen.
SWOV onderzocht van drie ontwerpsuggesties in hoeverre ze daadwerkelijk door gemeenten worden toegepast: 1. de breedte van het fietspad (4 meter), 2. het uitbuigen van een fietspad op kruispunten en 3. het plaatsen van een middengeleider, zodat oversteken in fasen mogelijk wordt.
Weinig toegepast
De toepassingsgraad van de ontwerpsuggesties bleek laag: van de 21 bevraagde gemeenten bleek één gemeente de breedte van het fietspad te hebben aangehouden conform de ontwerpsuggestie, zes gemeenten hadden hun fietspaden uitgebogen zoals de ontwerpsuggestie aangeeft en acht gemeenten brachten een middengeleider aan.
Geldgebrek, gebrek aan prioriteit en gebrek aan draagvlak werden het vaakst aangegeven als reden om van de ontwerpsuggestie af te wijken. Maar ook het gebrek aan ruimte om de suggesties toe te kunnen passen, speelde een rol.
‘Wat ook mee kan spelen, is het feit dat Seniorproof wegontwerp een verbijzondering is van de veel bekendere ASVV en Ontwerpwijzer Fietsverkeer,’ stelt Bax, ‘waarbij bijna de helft van de onderzochte gemeenten aangaf dat het “slechts om ontwerpsuggesties” gaat.‘ Bax: ‘Misschien moet je je afvragen of een ontwerpsuggestie voldoende recht doet aan die urgentie. En misschien moeten we toe naar volwaardige, en uitgebreidere, ontwerprichtlijnen voor ouderen.
‘Als we naar de vergrijzing kijken en naar de stijging in de aantallen fietsslachtoffers, dan kun je je afvragen of we ons de vrijblijvendheid van ontwerpsuggesties wel kunnen veroorloven.’
De kennis uit de publicatie van het CROW is in 2012 beschikbaar gekomen, maar wordt blijkbaar onvoldoende toegepast.
Frans Heijnis van CROW zegt hierover: ‘Seniorproof wegontwerp staat of valt met de bereidheid van de wegbeheerder om de bestaande kennis toe te passen’. Het is vooral een politieke keuze. We zijn het eens met de opmerking van SWOV om kennis zoveel mogelijk te integreren in de standaardwerken van CROW zoals de ASVV of de Ontwerpwijzer Fietsverkeer.
Voor CROW is de oudere verkeersdeelnemer een speerpunt in haar activiteiten. Ook voor de komende jaren. Belangrijk voor de oudere verkeersdeelnemer is de inwerkingtreding van het VN-verdrag Rechten voor mensen met een beperking. De vrijblijvendheid rond het onderwerp is met de ratificatie van dit verdrag voorbij.
