Snelheid op Zeeuwse provinciale wegen

De verkeersveiligheid wordt uitgedrukt in aantallen verkeersdoden en (ernstig) verkeersgewonden. Een aanvullende maat voor de verkeersveiligheid zijn de scores op zogenoemde verkeersveilig­heidsindicatoren: zaken waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat ze een direct effect hebben op het aantal verkeersdoden en -gewonden. Voorbeelden daarvan zijn snelheid, alcoholgebruik en infrastructuur. Beleidsmakers kunnen verkeersveiligheidsindicatoren gebruiken voor de ontwikkeling van proactief, risicogestuurd beleid.

Op verzoek van de provincie Zeeland heeft SWOV in kaart gebracht hoe de Zeeuwse provinciale wegen scoren op de verkeersveiligheidsindicator ‘snelheid’: een indicator die inzicht geeft in de relatie tussen snelheid en verkeersonveiligheid. Hiervoor zijn drie aspecten gemeten:

1. het aantal overtredingen van de snelheidslimiet op de provinciale wegen (op basis van snelheidsgegevens aangeleverd door de provincie);
2. het aantal wegen dat een veilige snelheidslimiet heeft gezien de inrichting van de weg en het soort verkeer (op basis van EuroRAP-data);
3. het aantal wegen dat een geloofwaardige inrichting heeft gezien de snelheidslimiet (op basis van EuroRAP-data).

Voor het onderzoek hebben we veertig ‘telpunten’ bekeken – vaste locaties waar de provincie Zeeland periodiek het verkeer telt en snelheden registreert. Hieruit kwamen de volgende resultaten naar voren.

• Snelheidsovertredingen
  Gemiddeld 22% van de automobilisten rijdt harder dan toegestaan op de Zeeuwse provinciale wegen. Op 36 van de 40 telpunten overschrijdt minimaal 10% van de automobilisten de snelheidslimiet. Op 5 van deze 36 telpunten rijdt meer dan 30% harder dan de limiet. In de nacht, tussen 23.00-05.00 uur, overtreedt bijna 50% van de automobilisten de snelheid.
   
• Geloofwaardige snelheidslimiet
  Op 26 van de 40 telpunten is de weg zodanig ingericht dat het lijkt alsof er harder mag worden gereden dan de geldende snelheidslimiet.
   
• Veilige snelheidslimiet
  Op 28 van de 40 telpunten zou de snelheidslimiet lager moeten liggen dan de huidige limiet gezien de weginrichting en het soort verkeer. Op 26 van deze telpunten (65%) zou de snelheid 10 tot 30 km/uur lager moeten liggen dan nu het geval is. Op 2 telpunten (5%) zou de snelheidslimiet met meer dan 30% verlaagd moeten worden.

De resultaten van de metingen gelden in de meeste gevallen voor de hele weg waarop het telpunten ligt. Uitzonderingen zijn telpunten waar de gemeten snelheid beïnvloed kan zijn door de aanwezigheid van een kruising en/of erfaansluiting in de buurt van het telpunt, en telpunten op wegen waarvan recent (na 2012) de infrastructuur ingrijpend is aangepast.

Er is geen duidelijke relatie gevonden tussen de drie gemeten snelheid-gerelateerde aspecten. Voor een deel is dat logisch: kenmerken van de veilige snelheidslimiet enerzijds en de geloofwaardige snelheidslimiet anderzijds, kunnen op onderdelen tegenstrijdig zijn. Wel zou het voor de hand liggen als er een relatie is tussen de geloofwaardige snelheidslimiet en het aantal overtredingen: op wegen met veel versnellende kenmerken verwachten we meer snelheids­overtredingen. De theorie biedt hier niet direct een verklaring voor. De aantallen wegen die hier zijn onderzocht, zijn relatief klein. Een grootschaliger onderzoek, bijvoorbeeld onder alle provinciale wegen in Nederland, kan mogelijk een beter beeld geven en een duidelijker licht werpen op de relatie tussen het aantal snelheidsovertredingen en de geloofwaardigheid van de snelheidslimiet.