Welke kennis hebben gemeenteambtenaren over verkeersveiligheid?

Verkeersveiligheidskennis van ambtenaren is waarschijnlijk een voorwaarde voor effectief verkeersveiligheidsbeleid, maar dit verband is tot nu toe nog nooit goed onderzocht en daarmee ook nog nooit aangetoond. Sterker nog, naar het kennisniveau van verkeersveiligheidsambtenaren op zichzelf is eigenlijk nog geen goed onderzoek gedaan. In dit project hebben we daarom onderzocht welke kennis er aanwezig is onder de gemeenteambtenaren voor verkeersveiligheid. Een groot deel van de ongevallen vindt immers plaats op het gemeentelijk wegennet. Het kennisniveau hebben we onderzocht aan de hand van de volgende onderzoeksvragen:

Welke kennis moeten gemeenteambtenaren hebben om een goed verkeersveiligheidsbeleid te kunnen voeren?
Beschikken gemeenteambtenaren over dat kennisniveau?
Is er een relatie tussen het kennisniveau van ambtenaren en de grootte van hun gemeenten of het aantal fte voor verkeersveiligheid in hun gemeente?
Welk (bij)scholingsaanbod bestaat er voor gemeenteambtenaren verkeersveiligheid en hoe sluit dit aan op het kennisniveau?

Deze onderzoeksvragen zijn onderzocht met een enquête onder gemeenteambtenaren van alle 355 Nederlandse gemeenten. De enquête was vooral gericht op fietsveiligheid, maar bevatte ook algemene vragen die de gehele breedte van het verkeersveiligheidsveld bestreken. Van alle gemeenten hebben 135 (38%) de enquête ingevuld en geretourneerd. Daarnaast zijn er negen diepte-interviews met gemeenteambtenaren gehouden.

Benodigde soorten kennis

Op grond van literatuurstudie en in samenspraak met CROW/Fietsberaad hebben we vijf soorten kennis gedefinieerd die gemeenteambtenaren zouden moeten hebben om hun werk op het gebied van verkeersveiligheid goed te kunnen uitvoeren.

situationele kennis: kennis over de plaatselijke situatie en plaatselijke (ongevallen)cijfers;
parate kennis: kennis over belangrijke verkeersveiligheidstheorieën, begrippen en maatregelen;
procedurele kennis en vaardigheden: hier gedefinieerd als kennis over data en vaardigheden om daarmee om te gaan;
strategische kennis en politieke antenne: kennis over omgang met de verschillende actoren die invloed hebben op het beleid en op het budget om het beleid uit te voeren;
culturele kennis: opvattingen over de invloed van beleid op de verkeersveiligheid.

Beschikbare kennisniveau

Veel gemeenteambtenaren geven op de meeste vragen uit de enquête een goed antwoord, maar over de (overwegend beperkte) effectiviteit van educatie- en voorlichtingsmaatregelen ontbreekt vaak kennis. Ook laat de kennis over de beschikbaarheid en interpretatie van data te wensen over, specifiek die over onderregistratie en de vaardigheden om hier op een verantwoorde manier mee om te gaan. Op deze punten voldoet een meerderheid van de respondenten niet aan het gestelde kader van kennis die nodig is om goed verkeersveiligheidsbeleid te kunnen voeren.

Situationele kennis: Veel ambtenaren zeggen informatie over specifieke lokale situaties uit het hoofd te kennen of te weten waar ze dit op kunnen zoeken. Afhankelijk van de vraag betrof dat 83 tot 96%.
Parate kennis: Het gedachtegoed van Duurzaam Veilig wordt door veel gemeenteambtenaren herkend (afhankelijk van de vraag 75 tot 94%). Over de effectiviteit van maatregelen heeft men een wisselende hoeveelheid kennis: de effectiviteit van infrastructuurmaatregelen en van voorlichting in combinatie met handhaving wordt door 19 tot 66% goed ingeschat, afhankelijk van de maatregel. De effectiviteit van educatie en voorlichting (zonder aanvullende maatregelen) wordt echter vaak niet goed ingeschat: afhankelijk van de vraag schat 4 tot 39% van de respondenten de effectiviteit correct in. 46% tot 97% van de respondenten schat educatie en voorlichting in als redelijk tot zeer effectief, terwijl het effect in werkelijkheid gering is of nog niet onderzocht
Procedurele kennis en vaardigheden: In dit onderzoek is bij de kennis over data vooral gekeken naar onderregistratie van dodelijke fietsongevallen en vergelijkbaarheid van gegevens tussen gemeenten, en op de vaardigheden om hiermee om te gaan. De kennis over onder¬registratie is wisselend. Hoewel een kleine minderheid aangeeft niet te weten wat onder¬registratie is, geeft een grote minderheid (40%) aan dat zij de onderregistratie van omgekomen fietsers in het verkeer kennen of kunnen opzoeken, terwijl dat in werkelijkheid een lastige exercitie is. 55% geeft (correct) aan dat zij weten wat onderregistratie is, maar niet weten waar zij de onderregistratie van fietsdoden kunnen vinden. 40% van de respondenten geeft (terecht) aan geen rekening te houden met de onderregistratie van fietsers, omdat zij niet weten hoe dat moet. Bijna de helft (49%) zegt wel rekening te houden met deze onderregistratie van fietsers, terwijl dat in praktijk op gemeentelijk niveau niet of beperkt mogelijk is.
Strategische kennis en politieke antenne: Gemeenteambtenaren zeggen over het algemeen (redelijk) gemakkelijk hun collega’s, wethouder en externe partijen te kunnen overtuigen (87% tot 94%). Ook vinden zij dat ze veel invloed hebben op het verkeersveiligheidsbeleid (84%), hoewel ze ook aangeven dat anderen daar over beslissen (87%).
Culturele kennis: De meeste gemeenteambtenaren (73% tot 79%) herkennen zich zowel in de overtuiging dat weggebruikers beschermd moeten worden tegen pech, als in de overtuiging dat risico’s zo veel mogelijk moeten worden uitgesloten, bijvoorbeeld het streven naar nul verkeersdoden. Een minderheid (43%) kan zich vinden in de overtuiging waarin de eigen verantwoordelijkheid van weggebruikers centraal staat.

Relatie kennisniveau met aantal inwoners en fte

Ambtenaren uit grotere en kleinere gemeenten hadden over het algemeen een vergelijkbaar kennisniveau en datzelfde geldt voor ambtenaren uit gemeenten waar meer of minder fte aan verkeersveiligheid wordt besteed. We zagen wel een positief statistisch significant verband tussen de gemeentegrootte en de kennis over hoeveel procent van hun 50km/uur-wegen een vrijliggend fietspad heeft, maar dit verband is zwak. Datzelfde geldt voor het verband tussen gemeentegrootte en kennis over Duurzaam Veilig, over de effectiviteit van infrastructuur-maatregelen en over inzicht in kennis van aanpalende beleidsterreinen. Ook het positieve en statistisch significante verband tussen het aantal fte in een gemeente en de mate van overtuigingskracht op het gebied van beleidsvraagstukken, budget en politiek was zwak.

(Bij)scholingsaanbod

Drie hbo-opleidingen en één universitaire opleiding bieden vakken over verkeersveiligheid aan. Daarnaast zijn er vier aanbieders van cursussen specifiek over verkeersveiligheidsonderwerpen en zes congressen waarbij (een deel van) de bijdragen verkeersveiligheid als onderwerp heeft. Het aandeel gemeenteambtenaren binnen deze cursussen en congressen wisselt sterk en is niet altijd (precies) bekend bij de aanbieders. De opleidingen, congressen en cursussen bestrijken samen alle vijf hier onderscheiden kennisvormen, hoewel de kennisvormen parate kennis en procedurele kennis het meeste voorkomen.

Aanbevelingen

Op grond van dit onderzoek en een afsluitende bijeenkomst met opleiders en gemeente-ambtenaren bevelen we het volgende aan:

Ga na waardoor de geconstateerde kennislacunes veroorzaakt worden om tot effectieve oplossingen te komen.
Experimenteer met nieuwe vormen van leren, in en over het dagelijkse werk met het accent op leren van elkaar, casussen uit de praktijk en ’leren op afroep’.
Zoek meer afstemming tussen de aanbieders van scholing, bijscholing en nascholing en betrek daarbij ook de gemeenteambtenaren.
Monitor het niveau van kennis en de kennisbehoefte onder gemeenteambtenaren en stem het kennisaanbod daarop af.

How knowledgeable are municipal civil servants about road safety? Survey and interviews

Knowledge about road safety is probably a prerequisite for an effective road safety policy, but this correlation has never yet been properly researched and therefore has not been proven either. Indeed, the expertise of road safety civil servants itself has not been properly researched at all. For this project, we have therefore studied what knowledge municipal civil servants responsible for road safety have at their disposal. After all, a large number of crashes occur on municipal roads. We have studied the knowledge level on the basis of the following research questions:

What knowledge do municipal civil servants need to allow for the implementation of an appropriate road safety policy?
Do municipal civil servants have the necessary level of knowledge?
Is there a correlation between the knowledge level of municipal civil servants and the size of their municipalities or the number of road safety FTEs?
What further training opportunities are available to municipal civil servants who are responsible for road safety and are they a good fit for the knowledge level?

These research questions were studied by means of a survey among municipal civil servants of all 355 Dutch municipalities. The survey mainly focused on cycling safety, but also included general questions covering the full scope of road safety. 135 (38%) municipalities completed and returned the survey. In addition, nine in-depth interviews with municipal civil servants were conducted.

Required types of knowledge

In cooperation with CROW/Dutch Bicycle Council, and on the basis of a literature review, we defined five types of knowledge that should enable municipal civil servants to properly carry out their road safety tasks.

Situational knowledge: knowledge about the local situation and about local (crash) figures;
Conceptual knowledge: knowledge about important road safety theories, concepts and measures;
Procedural knowledge and skills: here defined as knowledge about data, and skills to handle them;
Strategic knowledge: knowledge about the different actors affecting the policy and the budget to implement the policy;
Cultural knowledge: views about the impact of policies on road safety.

Available level of knowledge

A lot of municipal civil servants answer most survey questions correctly, but often lack knowledge about the (mostly limited) effectiveness of media campaigns and education measures. Knowledge about the availability and interpretation of data needs improvement, specifically knowledge about underregistration and the skills to handle this responsibly. On these issues, a majority of respondents do not have the required knowledge to implement a sound road safety policy.

Situational knowledge: Many municipal civil servants indicate knowing the details about specific local situations by heart or knowing where to find them. Depending on the question, this amounted to 83% to 96% of the civil servants.
Conceptual knowledge: The principles of Sustainable Safety are recognised by many municipal civil servants (depending on the question, by 75% to 94%). Knowledge about the effectiveness of measures varies: the effectiveness of infrastructural measures and of education combined with enforcement is correctly assessed by 19% to 66%, depending on the measure. The effectiveness of media campaigns and education measures (without any additional measures) is often not assessed correctly: depending on the question, 4% to 39% of the respondents assess effectiveness correctly. 46% to 97% of the respondents assess the effectiveness of media campaigns and education measures to be reasonable to excellent, whereas the actual effect is only slight or unexplored.
Procedural knowledge and skills: When studying knowledge about data we focused on knowledge about underregistration of fatal bicycle crashes, on the comparability of the data between municipalities, and on the skills to handle these data. Knowledge about under-registration varies. Although a slight minority say not to know what underregistration entails, a large minority (40%) indicate that they know about the underregistration of cyclists killed in traffic or are able to look up the figures, while this is actually quite hard. 55% (correctly) indicate knowing what underregistration entails, but not to know where to find the related information. 40% of the respondents (rightly) indicate not to take underregistration of fatal bicycle crashes into account, since they do not know how to do so. Almost half (49%) say they do take account of the aforesaid underregistration, while this is actually hardly possible at a municipal level.
Strategic knowledge: Municipal civil servants say that, in general, they are able to convince their colleagues, councillors and external parties with relative ease (87% to 94%). They also think that, regarding road safety policy, they are quite influential (84%), although they also indicate that the decision-making powers lie elsewhere (87%).
Cultural knowledge: Most municipal civil servants (73% to 79%) share both the view that road users should be protected against mishap, and that risks should be eliminated as far as possible, for example by striving for zero road deaths. A minority (43%) supports the view that road users’ individual responsibility is paramount.

Correlation between knowledge level and number of inhabitants and FTEs

Municipal civil servants from larger and smaller municipalities have a similar knowledge level, and the same goes for civil servants from municipalities which differ in numbers of road safety FTEs. We did see a positive statistically significant correlation between the size of a municipality and the knowledge about what percentage of their 50km/h roads have bicycle tracks, although the correlation is only weak. The same goes for the correlation between the size of a municipality and knowledge about Sustainable Safety, about the effectiveness of infrastructural measures, and about insight into knowledge of adjacent policy areas. The positive statistically significant correlation between the number of FTEs and persuasiveness regarding policy matters, budget and politics was also tenuous.

(Further)) training opportunities

Three higher professional education courses and one university course have road safety in their curricula. In addition, there are four providers that offer courses specifically dealing with road safety subjects and six conferences that (partly) concern road safety. The share of municipal civil servants participating in these courses and conferences varies widely and providers do not always know their (exact ) numbers. Together, the courses and conferences cover all five knowledge areas distinguished here, although conceptual and procedural knowledge are covered most often.

Recommendations

On the basis of this study and a concluding meeting with trainers and municipal civil servants, we recommend the following:

Determine what causes the identified knowledge gaps to arrive at effective solutions.
Experiment with new forms of learning in and about day-to-day work focusing on learning from each other, real-world case studies and ‘on-demand learning’.
Improve coordination between providers of regular education, and of further training and refresher courses, and get the municipal civil servants involved.
Monitor the knowledge level and requirements among municipal civil servants and match the range of study options accordingly.