Hoe veilig is Gelderland op (de) weg?

Analyse van de huidige verkeersveiligheid in Gelderland en toekomstverkenning en beleidsaanbevelingen voor 2010 en 2020
Author(s)
Weijermars, W.A.M.; Aarts, L.T.; Schoon, C.C. (red.)
Year
Sinds de decentralisatie van het verkeersveiligheidsbeleid hebben provincies en stadsregio's een belangrijkere rol gekregen in het uitstippelen van het regionale beleid. Ook de landelijke verkeersveiligheidsdoelstellingen zijn doorvertaald naar het regionale niveau; regio's hebben hiermee de taak gekregen ook hun aandeel te leveren in het behalen van de doelstellingen. Het opstellen van nieuwe verkeersveiligheidsplannen biedt een goed moment om stil te staan bij de vraag hoe goed een regio op koers ligt en wat er nodig is om de haalbaarheid van de verkeersveiligheidsdoelstellingen te vergroten. In een dergelijk proces is ook de provincie Gelderland aanbeland. Om dit proces te voeden met feiten uit wetenschappelijk onderzoek, heeft het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland (ROVG) de SWOV gevraagd om: 1. inzichtelijk te maken in hoeverre de Gelderse doelstellingen voor 2010 en 2020, met het huidige verkeersveiligheidsbeleid gehaald zullen worden; 2. zo nodig extra aanbevelingen te doen om deze doelstellingen te bereiken. Methode van onderzoek Dit rapport bevat ten eerste een analyse van het huidige niveau van verkeersveiligheid in Gelderland. Ten tweede geeft dit rapport een toekomstverkenning die is gebaseerd diverse scenario's. Bij de analyses zijn de Gelderse cijfers zo veel mogelijk vergeleken met het Nederlandse gemiddelde. In een aantal gevallen zijn de cijfers ook nog vergeleken met die van soortgelijke provincies zoals Noord-Brabant en Overijssel. Op deze wijze kon een 'Gelders profiel' worden vastgesteld. Voor zover mogelijk is bij de toekomstverkenning gebruikgemaakt van het door de SWOV ontwikkelde instrument Verkeersveiligheidsverkenner voor de Regio (VVR). Eerst is onderzocht hoeveel slachtoffers er naar verwachting vallen in 2010 en 2020 bij voortzetting van het huidige landelijke en regionale verkeersveiligheidsbeleid. Vervolgens worden aanbevelingen gedaan hoe Gelderland tot een grotere daling van het aantal slachtoffers zou kunnen komen, rekening houdend met a) het Gelders profiel dat naar voren komt uit de analyse en b) wat maximaal haalbaar is. Voor zover maatregelen niet konden worden doorgerekend, zijn kwalitatieve aanbevelingen gedaan op basis van wetenschappelijk onderzoek. Hierbij is ook ingegaan op kansen op het gebied van integraal beleid (verkeersveiligheid als facet van andere beleidsterreinen) Gelders profiel Het aantal slachtoffers (verkeersdoden en in ziekenhuis opgenomen gewonden) per honderdduizend inwoners en per afgelegde reizigersafstand, is in Gelderland iets lager dan in vergelijkbare provincies (Noord-Brabant en Overijssel), maar iets hoger dan het gemiddelde aantal in Nederland. Dit hogere risico wordt deels veroorzaakt doordat Gelderland relatief veel wegen buiten de bebouwde kom heeft. Groepen of onderwerpen die extra aandacht verdienen zijn: - N-wegen; vanwege een relatief hoge slachtofferdichtheid; - snelheidsgedrag en inrichting van 80km/uur-wegen; vanwege een relatief hoog percentage snelheidsovertreders (in Gelderland Zuid en Gelderland Noord-Oost); - brom- en snorfietsers (met name 16- tot 17-jarigen); vanwege een relatief hoog risico; - vrachtverkeer; vanwege de doorvoerfunctie voor het (inter)nationale goederentransport en de verwachte toename van het goederenvervoer; - landbouwverkeer; vanwege het agrarische karakter van de provincie, waardoor er naar verwachting relatief veel landbouwverkeer is. Voorspellingen en aanbevelingen voor de toekomst Als het huidige regionale beleid wordt voortgezet, kunnen naar verwachting in 2010 ongeveer dertien doden en ziekenhuisgewonden bespaard worden, en in 2020 ongeveer veertig. Het gaat hierbij uitsluitend om besparingen als gevolg van infrastructurele maatregelen. Ongewijzigde handhavingsinspanningen leveren naar verwachting geen extra besparingen op, maar zijn noodzakelijk om een verslechtering in veilig gedrag en daarmee van de verkeersveiligheid te voorkomen. Educatie en voorlichting hebben mogelijk een positieve gedragsverandering tot gevolg, maar van deze maatregelen worden geen substantiële slachtofferbesparingen verwacht. Bij een voortzetting van het huidige regionale beleid, wordt de doelstelling voor het maximaal aantal verkeersdoden in Gelderland in 2010 mogelijk gehaald en in 2020 waarschijnlijk gehaald. Op basis van de huidige inzichten zijn de doelstellingen voor ziekenhuisgewonden in zowel 2010 als 2020 hoogstwaarschijnlijk niet haalbaar. Om de haalbaarheid van de doelstellingen of de waarschijnlijkheid daarvan te vergroten, worden extra maatregelen voorgesteld op het gebied van infrastructuur, handhaving, educatie en voorlichting, agendering van wet- en regelgeving en proeven met voertuigsystemen. Daarnaast is beschreven welke aanknopingspunten een integrale benadering met beleidsterreinen als milieu, doorstroming, ruimtelijke ordening en gezondheidszorg biedt. Rekening houdend met het Gelders profiel, worden de volgende maatregelen aanbevolen: - De veiligheid op (N-)wegen buiten de bebouwde kom kan verbeterd worden met infrastructurele maatregelen, onder meer door veiligere bermen te ontwikkelen. Voor dit laatste kan aansluiting gezocht worden bij de te starten CROW-werkgroep. Daarnaast kan het snelheidsgedrag op deze wegen verbeterd worden door efficiëntere handhaving en door (het faciliteren van proeven met) de intelligente snelheidsassistent (ISA) of de Snelheidsmonitor. - Om de veiligheid van brom- en snorfietsers te verhogen, worden extra handhavingsinspanningen aanbevolen. Educatieprogramma's moeten zo worden ingericht dat ze de doelgroep daadwerkelijk bereiken. Daarbij zouden deze programma’s moeten kunnen aanhaken bij momenten waarop grote veranderingen plaatsvinden in het leven van de (potentiële) brom- of snorfietser. Ook zou Gelderland een verhoging van de bromfietsleeftijd kunnen agenderen bij de minister. Tot slot moet bij het nemen van maatregelen voor landbouwverkeer, rekening gehouden worden met de veiligheid van zowel fietsers als bromfietsers. - Om de veiligheid van vrachtverkeer te vergroten, wordt aanbevolen om veiligheid expliciet onderdeel te laten zijn van onderzoek naar en de ontwikkeling van stedelijke distributie en een kwaliteitsnet goederenvervoer (KNG). Dit sluit overigens aan bij de plannen die Gelderland al op de agenda heeft staan. - Om de veiligheid van landbouwverkeer te vergroten, kunnen verschillende infrastructurele maatregelen genomen worden. Ook kan Gelderland ervoor zorgen dat landbouwverkeer minder of geen gebruik meer maakt van de openbare weg. Tot slot zou de provincie zich hard kunnen maken voor strengere eisen aan bestuurders en voertuigen. Alleen infrastructurele maatregelen konden worden doorgerekend met de VVR. Bovenstaande maatregelen leveren naar verwachting een extra besparing op van 30 slachtoffers (doden en ziekenhuisgewonden) in 2010 en 222 slachtoffers in 2020. Als alle mogelijke (infrastructurele) maatregelen zo ver mogelijk worden doorgevoerd, levert dit naar verwachting een slachtofferbesparing op van 82 in 2010 en 366 in 2020 (ten opzichte van ongewijzigd beleid). Daarmee komen de doelstellingen voor 2020 binnen handbereik. De doelstellingen voor 2010, met name die voor de ziekenhuisgewonden, blijven echter een punt van zorg. Of deze doelstellingen behaald kunnen worden, is mede afhankelijk van de ontwikkeling in mobiliteit. De huidige economische crisis zou daarbij voor de verkeersveiligheid gunstige neveneffecten kunnen hebben.
Road safety in the Province of Gelderland and the possibilities for improvement Since the decentralisation of road safety policy, provinces and municipal regions have acquired a more important responsibility in outlining regional policy. The national road safety targets have also been translated to the regional level; regions have thus been charged with making their contribution to achieving the targets. Drawing up new road safety plans provides a good moment to look at a region's achievements and what is required to increase the possibility of being successful in reaching the targets. The Province of Gelderland has also reached this point in time. In order to feed the process with facts from scientific research, the Regional Road Safety Traffic Authority Gelderland (ROVG) asked SWOV to: 1. provide insight in the extent to which Gelderland's targets for 2010 and 2020 will be achieved under the present road safety policy; 2. if need be, make extra recommendations to achieve these targets. Research method To begin with, this report gives an analysis of the present road safety level in Gelderland. Next, this report makes an exploration of the future situation which is based on different scenarios. The analyses as much as possible compare the Gelderland data with the Netherlands average. In a number of cases, the data has also been compared with those of comparable provinces like Noord-Brabant and Overijssel. This way a 'Gelderland profile' could be established. Wherever possible the exploration of the future situation used the Regional Road Safety Explorer (VVR), a tool developed by SWOV. It was first investigated how many casualties are to be expected in 2010 and in 2020 when the present national and regional road safety policy are to be continued. Next recommendations are made about how Gelderland could achieve a larger decrease of the number of casualties while taking account of a) the Gelderland profile that emerged from the analysis and b) that which is maximally achievable. In as far the effects of measures could not be calculated, qualitative recommendations are made on the basis of scientific research. Here, the opportunities created by integral policy (road safety as an aspect of other policy areas) were also considered. The Gelderland profile The number of killed and seriously injured (KSI) per hundred thousand population and per distance travelled is slightly lower in Gelderland than in comparable provinces (Noord-Brabant and Overijssel), but slightly higher than the average for the Netherlands. This higher casualty rate is partly due to the fact that Gelderland has relatively many rural roads. Groups or issues that need to be paid extra attention are: - N-roads; because of a relatively high casualty density; - speed behaviour and layout of 80km/h roads; because of a relatively high percentage of speed offenders (Gelderland South and in Gelderland North East); - (slow) moped riders (particularly 16- to 17-year-olds); because of a relatively high casualty rate; - cargo traffic; because of the transit function for the (inter)national freight transport and the expected increase of goods transport; - agricultural traffic; because of the agricultural character of the province, which is expected to be responsible for relatively much agricultural traffic. Forecasts and recommendations for the future If the present regional policy is continued, a saving of approximately 13 KSI can be expected for 2010 and approximately 40 for 2020. These are only the savings as a result of infrastructural measures. Unchanged enforcement efforts are not expected to result in extra savings, but are necessary to prevent a deterioration of safe behaviour and, consequently, of road safety itself. Education and public information may result in a positive behavioural change, but these measures are not expected to result in substantial casualty savings. If the present regional policy is continued, Gelderland will possibly achieve the target for road deaths for 2010 and probably that for 2020. According to the present insights, the targets for in-patients will probably not be feasible for 2010, nor for 2020. To increase the feasibility of the achieving the targets or its probability, extra measures are suggested concerning infrastructure, enforcement, education and information, legislation and regulation, and trials with vehicle systems. Furthermore, it is described which leads are generated by an integral approach involving policy areas like the environment, traffic flow, environmental planning and health care. Taking the Gelderland profile into account, the following measures are recommended: - The safety on rural (N-)roads can be improved by taking infrastructural measures, for instance by developing safer road shoulders. For the latter topic, it may be an option to join the CROW working group which is to be started. Furthermore, the speed behaviour on these roads can be improved by more efficient enforcement and by (enabling testing of) the intelligent speed assistant (ISA) or the Speed Monitor. - For the improvement of (light) moped rider safety, extra enforcement efforts are recommended. Education programmes should be organized in such a way that they in fact appeal to the target group. In addition these programmes should make use of those moments in the (light) moped rider's life that are characterized by major changes. Gelderland could also ask the Minister of Transport to propose an increase of the minimum age for riding a moped. Finally, the safety of both cyclists and moped riders should be taken into account when taking measures aimed at agricultural traffic. - To increase freight traffic safety, it is recommended to make safety an explicit part of the study into and the development of urban distribution and a quality network for cargo traffic. This is in line with the plans which are already on Gelderland's agenda. - Various infrastructural measures can be taken to improve the safety for agricultural traffic. Gelderland can also enforce that agricultural traffic makes less use or no use at all of the public road. Finally, the Gelderland could give explicit support for stronger demands of drivers and vehicles. The VVR could only be used to calculate the effect of infrastructural measures. The above measures are expected to give an extra saving of 30 KSI in 2010 and 222 KSI in 2020. If all possible (infrastructural) measures are carried out as much as possible, this is expected to result in a saving of 82 KSI in 2010 and 366 in 2020 (as opposed to unchanged policy). This would bring the 2020 targets within reach. However, the targets for 2010, particularly those for in-patients, do remain a point of concern. Whether or not these targets can be achieved is also dependent on the development of mobility. The present economic crisis could have favourable side-effects for road safety.
Report number
R-2009-13
Pages
80 + 15
Publisher
SWOV, Leidschendam

SWOV publication

This is a publication by SWOV, or that SWOV has contributed to.