Snelheid is een centrale factor in de verkeersveiligheid. Veel automobilisten rijden te hard; veel automobilisten overschrijden de limiet. Tegelijkertijd blijkt dat het percentage overschrijdingen op sommige wegen aanzienlijk hoger ligt dan op andere terwijl er eenzelfde limiet geldt. Aangenomen wordt dat dit onder andere te maken heeft met de (on)geloofwaardigheid van een limiet. Een geloofwaardige snelheidslimiet is een limiet die als logisch wordt gezien door de automobilisten, omdat deze past bij het beeld dat de weg en de situatie oproepen. In dit exploratieve onderzoek is nagegaan welke kenmerken van de weg en de wegomgeving effect hebben op de geloofwaardigheid van een 80-km/uur-limiet op gebiedsontsluitingswegen buiten de bebouwde kom. Ook is nagegaan in hoeverre de geloofwaardigheid van een limiet (mede) bepaald wordt door persoons- of persoonlijkheidskenmerken. Het onderzoek is een eerste poging om het begrip 'geloofwaardige snelheidslimieten' meer concreet handen en voeten te geven, zodat het ook in de praktijk kan worden gebruikt. Ruim vijfhonderd automobilisten met een rijbewijs B kregen via internet een vragenlijst voorgelegd met foto's van 27 verschillende wegen met een limiet van 80 km/uur. Bij elk van die foto's moesten de respondenten aangeven hoe hard ze daar op dat moment wilden rijden en welke limiet volgens hen veilig zou zijn. De respondenten waren niet op de hoogte van de daar geldende limieten. De antwoorden op beide vragen werden geacht een indicatie te geven van de mate van geloofwaardigheid van een 80-km/uur- limiet op de desbetreffende weg. Ook werd bij elke foto gevraagd welke limiet de respondenten dachten dat daar in werkelijkheid zou gelden. Daarnaast werd gevraagd naar enkele persoonsgegevens (onder andere sekse, leeftijd, regio, aantal snelheidsbekeuringen en ongevalsbetrokkenheid). Via een korte vragenlijst is nagegaan in welke mate de respondent behoefte had aan afwisseling en spanning (spanningsbehoefte). Dit is een persoonlijkheidskenmerk waarvan in allerlei onderzoek is vastgesteld dat het samenhangt met ongevalsbetrokkenheid en rijgedrag. De resultaten laten zien dat de respondenten gemiddeld over alle getoonde wegsituaties ongeveer 8 km/uur harder willen rijden dan de geldende limiet van 80 km/uur. Gemiddeld willen zij 4 km/uur harder rijden dan de limiet die zij veilig achten. Er blijken ten aanzien van voorkeurssnelheid en veilige limieten echter grote verschillen te bestaan tussen wegen. Op sommige 80-km/uur-wegen willen automobilisten rond de 95 km/uur rijden, op andere wegen rond de 75 km/uur. Dit wijst erop dat een limiet van 80 km/uur niet voor alle wegen even geloofwaardig is. Er blijkt overigens wel een grote mate van consistentie in het verschil tussen voorkeurssnelheid en veilige limiet. Op vrijwel alle wegen willen automobilisten 4 à 5 km/uur harder rijden dan de door henzelf als veilig beschouwde limiet. De hoogte van de voorkeurssnelheid en van de veilige limiet blijkt zoals verwacht samen te hangen met een aantal kenmerken van de weg en de directe omgeving, met name met de aanwezigheid van een bocht, het zicht naar voren en naar rechts, de aan- en afwezigheid van bomen en bebouwing, en de wegbreedte. Verder blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de beoordelingen van de automobilisten en dat deze verschillen met name samenhangen met leeftijd, spanningsbehoefte en de regio waar men woont. Wel blijkt dat automobilisten zich grotendeels door dezelfde wegkenmerken laten beïnvloeden. De enige verschillen die hier werden geconstateerd waren gerelateerd aan leeftijd. De conclusies van dit exploratieve onderzoek luiden: - De geloofwaardigheid van een limiet wordt beïnvloed door aanwijsbare kenmerken van de weg en de wegomgeving. Dit maakt het mogelijk een limiet geloofwaardiger te maken door deze beter af te stemmen op die kenmerken dan wel door de kenmerken beter af te stemmen op de limiet. - Er zijn grote verschillen tussen (groepen) automobilisten in de hoogte van de limiet die zij als geloofwaardig beschouwen. Daardoor is het niet mogelijk een limiet vast te stellen die voor iedereen even geloofwaardig is. - Er zijn slechts beperkte verschillen tussen (groepen) automobilisten in de kenmerken die de geloofwaardigheid beïnvloeden. Het is dus wel mogelijk een limiet vast te stellen die voor iedereen geloofwaardiger is.
The influence of road and personal characteristics on the credibility of 80 km/hour speed limits; An explorative study Speed is a central road safety factor. Many motorists drive too fast, and many exceed the speed limit. At the same time, the percentage of offenders on some roads is considerably larger than on other roads, even though their limits are the same. This is assumed to be caused by, among other things, the (in)credibility of the limit. A credible speed limit is one that is seen by motorists as being logical because it fits the road layout and situation. This explorative study has examined which features of the road and its immediate surroundings affect the credibility of an 80 km/hour speed limit on rural distributor roads. It was also examined to what extent the credibility of a limit depends on road users' personal characteristics. The study is a first attempt to make the term 'credible speed limits' more concrete so that it can be put into practice. Through the internet a questionnaire with photos of 27 different roads with an 80 km/hour speed limit was sent to more than 500 motorists with a car driving licence. For each of the photos, the subjects were asked how fast they would want to drive there at that moment, and which speed limit they considered to be safe. They were not told the actual speed limit. The answers to both these questions were regarded as being an indication of the extent to which the 80 km/hour speed limit at these locations was credible. For each of the photos, the subjects were also asked what they thought the actual speed limit was there. They were also asked some personal characteristics (for instance their sex, their age, where they lived, how many times they had been fined for a speed violation, and their crash involvement). A short questionnaire was used to assess the extent of the subject's need for variety and excitement (sensation seeking). Many studies have shown this personality characteristic to be related to crash involvement and driving behaviour. The results show that, on average over the 27 situations, the subjects want to drive 8 km/hour faster than the 80 km/hour limit. On average they want to drive 4 km/hour faster than the speed limit they consider as safe. There were large differences between roads with regard to the preferred and the safe speeds. On some of the 80 km/hour roads the motorists want to drive about 95 km/hour and on others about 75 km/hour. This indicates that an 80 km/hour limit is not equally credible for all roads. There is a large consistency in the difference between preferred speed and safe speed. On nearly all the roads motorists want to drive 4 - 5 km/hour faster than the speed they themselves consider to be safe. As expected, the preferred speed and the safe limit were related to a number of features of the road and its immediate surroundings, in particular the presence of a bend, the view ahead and to the right, whether or not there were trees and buildings, and the road width. In addition, there were large differences between the judgements of the subjects, and these differences were mainly related to age, the degree of sensation seeking, and the part of the country they lived in. However, motorists are influenced by more or less the same road features. The only differences here are those related to age. The conclusions of this explorative study are as follows: - The credibility of a speed limit is influenced by identifiable features of the road and its surroundings. This makes it possible to make a limit more credible, either by fitting it better to the features, or by fitting the features better to the limit. - There are large differences between (groups of) motorists with regard to how fast credible is. That is why it is impossible to have a speed limit that is equally credible for everybody. - There are only small differences in the features that influence credibility for different (groups of) motorists. This gives the possibility to set a limit that is more credible for everyone.
