Kosten als percentage van het bruto binnenlands product
Met 3,3% van het bruto binnenlands product (bbp) behoort Nederland tot de landen met relatief hoge kosten van verkeersongevallen, terwijl we qua verkeersveiligheid (aantal doden per inwoner) een 10e plaats bezetten [17]. In Europa lopen de kosten uiteen van 0,4% tot 4,1% van het bbp (Afbeelding 6). In wereldwijde studies zijn kosten uiteenlopend van 0,5% tot 6,7% van bbp gevonden [18].
De verschillen in totale kosten tussen landen worden niet zozeer verklaard door verschillen in het niveau van verkeersveiligheid, maar vooral door verschillen in de manier waarop de kosten worden berekend, met name de immateriële kosten [8] [18]. Ook zijn er veel landen die, in tegenstelling tot Nederland, bij de kostenschatting geen rekening houden met onderregistratie van slachtoffers en ongevallen, of die ongevallen met uitsluitend materiële schade niet meenemen. Verder verschillen de landen in de kostenposten die ze meenemen. Om kosten van verkeersongevallen goed te kunnen vergelijken tussen landen, is dus meer uniformiteit in de methoden wenselijk, zoals bepleit door internationale verkeersveiligheidsorganisaties als IRTAD, FERSI en ETSC [20]. Wanneer kostenschattingen in Europese landen worden gecorrigeerd voor methodologische tekortkomingen, bedragen de kosten van verkeersongevallen in Europa naar schatting minimaal 3% van het bbp [21].
Kosten van een verkeersdode en een ernstig gewonde
De kosten per verkeersdode in Nederland, geschat op € 6,5 miljoen in 2020 [1], zijn beduidend hoger dan in de meeste andere landen. In Europa lopen deze kosten uiteen van € 0,8 miljoen tot € 3,4 miljoen [8] (prijspeil 2020 [i]). De hogere kosten per dode in Nederland worden verklaard door de hogere waarde voor immateriële kosten, die is bepaald in de recente VALOR-studie in Nederland België, Duitsland en Frankrijk [10] [11] (zie ook de vraag Wat verstaan we onder immateriële kosten van verkeersongevallen?). Ook in België zijn de resultaten van dat onderzoek toegepast in nieuwe kostenberekeningen, wat resulteert in kosten per dode in dezelfde orde van grootte als in Nederland (€ 6,8 miljoen) [19]. In andere Europese landen worden oudere schattingen van de immateriële kosten gebruikt, die veel lager zijn. Bovendien zijn deze schattingen in diverse landen niet gebaseerd op de ‘willingness to pay’-methode, die tot hogere waarden leidt dan andere methoden [8] [9]. In de VS, waar wel de ‘willingness to pay’-methode wordt toegepast, zijn de kosten per dode vergelijkbaar met de kosten in Nederland.
De kosten van een ernstig gewonde[ii]; liggen in de meeste Europese landen tussen 10% en 20% van de kosten van een verkeersdode. In Nederland zijn de kosten van een ernstig verkeersgewonde met 11% van die van een verkeersdode relatief laag. In absolute bedragen zijn er wel grote internationale verschillen in de kosten van een ernstig gewonde; die lopen uiteen van € 30.000 tot € 1,0 miljoen in 2020. De waarde in Nederland (€ 0,7 miljoen) ligt binnen deze bandbreedte.
[i] De bedragen uit de Europese studie [8] zijn omgerekend van prijspeil 2015 naar 2020 op basis van de deflator van het bbp voor de EU (bron: World Bank, World Development Indicators).
[ii] Het gaat om de kosten van een ernstig gewonde zoals gedefinieerd in het betreffende land; deze definities verschillen per land.
